Додека повеќето луѓе го сметаат градскиот сообраќај за секојдневен стрес, еден жител на Њујорк го претворил во профитабилен бизнис. Неговото „оружје“ не е воланот – туку паметен телефон и остро око за прекршувања на законите.
Како дел од еколошката иницијатива за борба против загадувањето на воздухот, градските власти на Њујорк започнаа програма што им овозможува на граѓаните да пријавуваат камиони и автобуси чии мотори работат во мирување подолго од дозволеното. За возврат, подносителите на барањето добиваат четвртина од изречената казна. И додека овој систем може да им изгледа тривијален на некои, еден човек познат како Стритер покажа колку сериозно може да се сфати овој „бизнис“ – и колку пари може да се заработат.
Стритер поминува часови секој ден возејќи се со велосипед, шетајќи по улиците на Њујорк и барајќи камиони кои се паркирани подолго од дозволеното со вклучени мотори. Неговиот метод е едноставен, но прецизен – снима видео од прекршокот, го евидентира регистарскиот број и испраќа сè до надлежната градска служба преку официјалната платформа. Иако вели дека екологијата му е главен мотив, тој не крие дека оваа активност му донела повеќе од 100.000 долари приход минатата година, што е повеќе отколку што многу луѓе заработуваат од редовни работни места.
Правилата се јасни, заработката е конкретна
Според сегашните градски правила, моторот не смее да работи во мирување повеќе од три минути, освен ако возилото не се користи за преземање или оставање патници. Казните за прекршителите се движат од 350 до 600 долари, при што подносителот на барањето добива 25% од казната. Правилата, сепак, важат само за приватни и комерцијални автобуси и камиони – не за возила во сопственост на градот.
Овој вид програма постои со години, а американските медиуми пишуваа за тоа и претходно. Некои граѓани ја гледаат оваа иницијатива како можност за борба против загадувањето што им штети на здравјето, додека други сакаат да придонесат за создавање почист град.
Не е без ризик
Иако на хартија изгледа едноставно, во пракса „ловот“ на возила што работат во мирување не е без свои опасности. Стритер и други активисти вклучени во истата работа постојано доживуваат навреди, закани, па дури и физички напади од возачи кои чувствуваат дека се „надвор од нив“. Некои камионџии го нарекуваат овој систем „лов на награди“ наместо грижа за животната средина.
И покрај критиките, програмата продолжува да се шири и да ги охрабрува граѓаните да се приклучат на борбата за почист воздух. Додека некои ја гледаат како можност за позитивни промени, други сè го гледаат како симбол на прекумерна контрола. Но, едно е сигурно – линијата помеѓу граѓанската иницијатива и инспекторот со скратено работно време во Њујорк никогаш не била потенка.