Цената на кафето на светскиот пазар со месеци руши рекорди – а прогнозите не нудат многу оптимизам. Експертите предупредуваат дека високите цени би можеле да се одржат уште најмалку три години. Главните причини се климатските промени, зголемувањето на трошоците за производство и геополитичките тензии.
Глобалниот пазар на кафе под притисок
Според податоците од Меѓународната организација за кафе (ICO), светскиот пазар на кафе минува низ најголемите нарушувања во последните десет години. Сушите во Бразил и Виетнам ги намалија приносите на двете најважни сорти – Арабика и Робуста. Покрај тоа, американските царини од 50 проценти за бразилскиот извоз дополнително ги зголемуваат цените.
„Глобалниот пазар на кафе се соочува со сериозни нарушувања поради климатските промени и геополитичките тензии“, се вели во ICO во својот последен извештај. Тие проценуваат дека стабилизацијата би можела да се случи само за три години, кога новите плантажи ќе почнат да даваат плод.
Најголем производител на кафе е Бразил, кој покрива околу 36% од глобалното производство. По нив следуваат Виетнам со 17%, Етиопија со 6,5%, Индонезија со 6% и Колумбија со 5%. Заедно, овие земји сочинуваат околу 70% од светското производство на кафе.
Климатските промени ги зголемуваат цените
Климатските промени имаат најголемо влијание врз цената. Сушите во Бразил и Виетнам ги намалија приносите и ги зголемија трошоците. Поплавите во Индонезија и Уганда дополнително ја влошуваат ситуацијата со уништување на посевите и отежнување на бербата. На долг рок, климатските промени ја намалуваат површината погодна за одгледување.
Болести ги намалуваат приносите на арабика во Латинска Америка за 10-20%. Покрај тоа, недостатокот на сезонски работници во Бразил и Колумбија ги зголемува трошоците за берба.
Растечки трошоци и проблеми со одржливоста
Цените на ѓубривата, пестицидите и горивото значително се зголемија поради глобалната инфлација
Инфлацијата е зголемување на општото ниво на цените во одредено време…
и нарушувања во синџирите на снабдување. Земјоделците се соочуваат со растечки барања за одржливо и органско производство, што бара дополнителни инвестиции во сертификати и еколошки стандарди.
Во земји како Етиопија и Колумбија, стареењето на дрвјата и ерозијата на почвата дополнително ги намалуваат приносите. Многу одгледувачи го напуштаат кафето и се префрлаат на попрофитабилни култури како што се соја или авокадо.
Давачки, даноци и конечна цена на шолја кафе
Глобалното зголемување на цените е проследено со локални даноци и акцизи, пишува tportal. Во Европската Унија, ДДВ е најголемиот товар, додека некои земји имаат дополнителни даноци на кафето. Во Соединетите Американски Држави, поради царините за бразилскиот извоз, кафето е за 21% поскапо од минатата година.
Експертите проценуваат дека просечната цена на шолја кафе ќе се зголеми за 4 до 7 проценти следната година. И покрај ова, потрошувачката нема да се намали – околу 2,25 милијарди шолји кафе се пијат секој ден во светот.
Цената сè уште расте
Цената на кафето продолжува да расте поради комбинација од климатски промени, царини и зголемени трошоци за производство. Аналитичарите очекуваат пазарот да се стабилизира само за неколку години, но дотогаш потрошувачите ќе плаќаат поскапо кафе во продавниците и кафулињата.