„Инвестициите беа значително послаби оваа година, опаднаа за околу 4 отсто во САД и Кина и околу 2 отсто во еврозоната и Велика Британија“, напишаа во извештајот високиот економски советник Мајкл Саундерс и главниот економист Даниел Харенберг.
Во 2023 година, деловните инвестиции достигнаа нивоа што изнесуваа 22% од БДП во Кина, 15% во САД, 12% во еврозоната и 10% во Велика Британија. Проектираните падови ќе предизвикаат значително, но не и катастрофално влијание врз растот на БДП. Во извештајот се вели дека ефектите од неизвесноста се дополнети на директните ефекти од повисоките царини, кои самите веројатно ќе го намалат растот додека ја зголемуваат инфлацијата.
Зголемувајќи ги трговските тензии, американскиот претседател Доналд Трамп, исто така, предложи царина од 200 отсто за увоз на алкохол од ЕУ, закана што тој рече дека ќе ја задржи додека ЕУ не ја отстрани царината од 50 отсто за американското виски. Европската комисија се заканува со контратарифи за американски стоки во вредност до 26 милијарди евра.
Во меѓувреме, Белата куќа внимателно го следи спроведувањето на законите за дигитална конкуренција во ЕУ. САД би можеле да возвратат ако блокот одлучи да казни една од големите американски технолошки компании како Apple и Meta.
Зошто трговската несигурност влијае на инвестициите?
Според претходната студија на Oxford Economics објавена на почетокот на март, трговската несигурност сама по себе може да го намали БДП на еврозоната за 0,2 отсто во следните 12 месеци, а падот на инвестициите ќе го поттикне тој пад. Студијата открива дека најпогодени ќе бидат малите земји, кои се поотворени за трговија, вклучувајќи ги Луксембург, Словачка и Бугарија. БДП би можел да падне за околу 0,8-1 отсто во следните две години во овие земји-членки.
Што се однесува до поголемите економии на ЕУ, Белгија и Италија ќе бидат меѓу најтешко погодените земји, се вели во студијата.
Извозниците кон и од САД ќе бидат повнимателни, се вели во тековниот извештај, додавајќи дека дури и ако високите американски царини поттикнуваат замена на увозот во САД, фирмите во овие сектори би можеле да не сакаат да инвестираат и да ги прошират капацитетите, укажувајќи на брзо менување на политиките, пишува Euronews.
Неизвесноста на таков клучен пазар за извозниците од ЕУ, особено производителите на автомобили, ќе поттикне внимателен деловен пристап. Компаниите ги одложуваат инвестициските одлуки кои се сложени и скапи, вклучувајќи вработување, инвестирање во истражување и развој и влегување на нови пазари. Во меѓувреме, потрошувачите исто така може да ги одложат плановите за купување дом или голема трајна стока.
Од друга страна, недостатокот на трошење од страна на бизнисите и потрошувачите доведува до помала продажба на услуги и стоки. Помалата побарувачка придонесува за намалување на деловната доверба, а комбинираниот ефект резултира со контракција на економијата, предизвикувајќи маѓепсан круг на пад на вработеноста и дополнително влошување на побарувачката.
Кои се можните исходи од сегашната неизвесност?
Според Oxford Economics, неизвесноста во трговската политика има четири можни исходи врз приватните деловни инвестиции и глобалниот раст. Во случај на брз пад на неизвесноста, која целосно исчезнува до крајот на годината, се очекува закрепнување на инвестициите во наредната година. Ова може да се случи, на пример, ако тарифните закани и преговорите резултираат со едноставно ресетирање на ново повисоко ниво на тарифи, без дополнителни промени. Во тој случај, моментално предвидениот пад на инвестициите во САД, Кина, Велика Британија и ЕУ ќе закрепне во 2026 година и следните години.
Од друга страна, ако краткорочното зголемување на тарифите е придружено со продолжен период на неизвесност, кој само ќе стивне до 2028 година, тоа ќе предизвика поголема економска штета по оваа година, велат авторите.
Инвестициите би можеле да паднат за околу 10 отсто во САД и Кина, 6 отсто во еврозоната и 4-5 отсто во Велика Британија. Третото и четвртото сценарио во извештајот ги разгледуваат ефектите од намалувањето на неизвесноста во трговската политика постепено да се намалуваат на сè уште релативно високо ниво или воопшто да не се намалуваат, при што неизвесноста останува на сегашното ниво до крајот на 2029 година.
