Царините на американскиот претседател Доналд Трамп сè повеќе ги запираат тркалата на светската економија, која со децении е подмачкувана од предвидлива и релативно слободна трговија.
Големите мултинационални компании, па дури и нишните играчи во е-трговијата, ги намалија продажните цели, предупредија за отпуштања и ги ревидираа своите бизнис планови минатата недела, додека големите економии ги ревидираа своите изгледи за раст поради мрачните податоци.
Додека финансиските пазари се обложуваат дека САД и Кина ќе се повлечат од тотална трговска војна и дека Трамп ќе склучи договори за да избегне повисоки тарифи за другите, самата неизвесност за тоа каде ќе заврши тоа стана главен фактор на отпор.
„Американската царинска политика е сериозен негативен шок за светот во блиска иднина“, изјави за Ројтерс Изабел Матеос Лаго, главен економист на групацијата во француската банка БНП Парибас.
„Крајот на американските царини би можел да биде подалеку и на повисоко ниво отколку што се сметаше претходно“, рече таа за општите американски царини кои моментално се поставени на почетно ниво од 10%, со повисоки, секторски царини за производи како што се челик, алуминиум и автомобили.
Пекинг во петокот соопшти дека ја проценил понудата на Вашингтон за разговори за царините со САД на 145%, на што одговорил со царини од 125%. Администрацијата на Трамп, исто така, посочи дека е блиску до договор со земји како Индија, Јужна Кореја и Јапонија за да се избегнат понатамошни царини во наредните недели.
Во меѓувреме, компании како шведскиот производител на апарати за домаќинство „Електролукс“ ги намалија своите прогнози, додека „Волво Карс“, производителот на компјутерски гаџети „Логитек“ и гигантот за пијалоци „Дијаџио“ ги намалија своите цели поради неизвесност.
Отстранувањето на минатонеделниот третман без царина „de minimis“ за е-трговски пакети во вредност помала од 800 долари за производи од Кина е сериозен удар за многу помали играчи.
„Одиме од нула на 145%, што е навистина неодржливо за бизнисите и неодржливо за клиентите“, рече Синди Ален, извршен директор на „Трејд Форс Мултиплиер“, глобална консултантска компанија за трговија. „Видов многу мали и средни бизниси кои едноставно одлучија целосно да го напуштат пазарот.“
Изгледите за царини ја поттикнаа централната банка на Јапонија да ги намали своите прогнози за раст минатата недела, додека прогнозерите ги наведоа трговските тензии за да ги намалат своите изгледи за раст за Холандија и регионот на Блискиот Исток и Северна Африка (МЕНА).
Иако официјалните мерења на активноста во водечките економии сè уште го достигнуваат песимистичкото расположение, тоа се појавува во внимателно следените анкети на менаџерите за набавки во фабриките низ целиот свет.
Активноста на кинеските фабрики се намали со најбрзо темпо за 16 месеци во април, покажа едно такво истражување минатата недела, додека слично мерење од Обединетото Кралство покажа дека британскиот извоз на фабрики минатиот месец се намали со најбрзо темпо за речиси пет години.
Економистите брзо предупредија дека посилните изгледи од Германија, фокусирана на извозот, во голема мера би можеле да се должат на тоа што фабриките однапред ги снабдуваат бизнисите за да ги извадат од дома пред да стапат во сила царините.
„(Тоа) значи дека може да има негативна реакција во наредните месеци“, предупреди Кирус де ла Рубија, главен економист во Хамбург Комерцијал Банк АГ.
Но, иако „напредната“ понуда можеби ѝ помогна на Индија да го достигне 10-месечниот врв на растот на производството во април, аналитичарите забележаа дека земјата – која се соочува со пониски тарифи од Кина и кон која „Епл“ префрли дел од производството – би можела да биде вистинскиот победник.
„Индија е во добра позиција да биде алтернатива на Кина како снабдувач на стоки за САД во блиска иднина“, рече економистот за пазари во развој Шилан Шах од „Капитал економикс“, предвидувајќи дека казнените царини за Кина „ќе останат“.
Досега, повеќето економисти го нарекуваат маневарот на Трамп како „шок на побарувачката“ за светската економија, кој, со тоа што ќе го направи увозот поскап за американските компании и потрошувачи, ќе ја намали активноста на други места.
Позитивната страна на ова би можела да биде намалување на инфлациските притисоци и со тоа да им се даде на централните банки на други места повеќе простор да ја стимулираат економијата со намалување на каматните стапки – нешто што Банката на Англија наводно го користи оваа недела.
Но, она што останува да се види е дали обидот на Трамп да го ребалансира трговскиот систем во корист на Америка конечно ќе ги поттикне другите да ги обноват своите економии: на пример, ако Кина преземе чекори за да ја зајакне својата домашна економија или ако земјите од еврозоната ги отстранат бариерите што сè уште го попречуваат нивниот единствен пазар.