Од почетокот на руската инвазија на Украина и воведувањето санкции против руските компании и стопанството, дојде до егзодус на голем број луѓе.
Ужасите на војната поттикнаа бран бегалци од Украина, а Обединетите нации проценија дека повеќе од шест милиони луѓе ја напуштиле земјата, главно жени, деца и не-регрути.
Од друга страна, неофицијални проценки велат дека околу пет милиони граѓани на Руската Федерација ја напуштиле земјата. Прашањето е: што е со стекнатото знаење, пазарните компетенции и капиталот на оние кои решиле да дојдат на Западен Балкан?
Управата за приходи и царина на Црна Гора нуди податоци според кои од 1 февруари до 9 јуни во оваа најмала земја во регионот е регистрирано основање на 1.100 компании чии основачи се физички лица од Русија.
„Од нив, 229 компании се занимаваат со компјутерско програмирање, 81 компанија со обработка на податоци, хостирање апликации и давање апликациски услуги. На трето место се консултантски дејности поврзани со бизнис и друг менаџмент – 65 компании, и консултантски дејности од областа на информатичката технологија – 63 компании“, соопшти Управата за приходи и царина на Црна Гора.
Во истиот период регистрирани и основани се 104 фирми од физички лица од Украина, а најзастапена дејност е компјутерско програмирање – 13 фирми.
„Отскочна даска“
Според овие податоци, за граѓаните на двете земји погодени од ужасите на војната, Црна Гора е лидер во целиот регион на Западен Балкан.
Без разлика на бројот на отворени компании, за многу Руси и Украинци ова е само „отскочна даска“ за реализација на идните планови во Западна Европа, Блискиот Исток и САД.
„Беше очекувано дека со избувнувањето на војната во Украина, бизнисите ќе се преселат во Црна Гора поинтензивно од двете нации (Русите и Украинците), бидејќи Црна Гора е веќе позната дестинација за многу граѓани на тие земји. Имено, многу од нив таму имаат свој недвижен имот и со години летуваат во Црна Гора, а стимулативните црногорски закони натераа многу од нив да започнат сопствен бизнис во Црна Гора“, изјави Василије Костиќ, професор на Факултетот за менаџмент во Херцег Нови и претседател на Црногорското здружение на работодавачи.
Познато е дека законодавците во Европската унија од почетокот на инвазијата им обезбедија на украинските граѓани голем број поволности во нивните земји. Црна Гора го направи тоа и пред воената криза во Украина.
„Законот за стопанска дејност во Црна Гора ги става на исто ниво домашните жители и странците, па затоа е дополнителен стимулативен елемент во насока на избор на Црна Гора како дестинација за живот и бизнис, особено во околностите на војната и последиците. „Како што се растечката неизвесност, санкциите против Русија и руската економија и граѓани.
Преселувањето бизниси во Црна Гора е секако добра околност за нас. Но, тоа носи со себе, како и сè во животот, негативни влијанија во форма на зголемени цени на изнајмување, цени на недвижности… што веќе е видено во сценариото со бегалците за време на војната во Југославија. Сепак, фактот што во моментов во Црна Гора се основани повеќе компании отколку во другите делови на регионот, делумно зборува за стимулативната природа на црногорското деловно опкружување, што во никој случај не е незначително. Напротив“, рече Костиќ.
Повеќе од 700 Руси отворија бизнис во Србија
Во Србија, од почетокот на војната на 24 февруари до 31 мај, вкупно 399 физички и осум правни лица од Руската Федерација регистрирале отворање на 287 деловни компании. Дополнително, уште 730 граѓани од оваа земја отворија претприемачки дуќан, познат и како трговија во остатокот од регионот.
„Дополнително, во седумте дена од јуни се регистрирани уште 17 фирми и 57 претприемачи, чии основачи се правни и физички лица од Русија. Кај компаниите, во првите пет доминантни дејности се: компјутерско програмирање, неспецијализирана трговија на големо, консултантски активности поврзани со бизнис и друг менаџмент, консултантски активности од областа на информатичката технологија, рекламни агенции и ресторани и мобилни угостителски објекти, додека на регистрирани претприемачи , има и специјализирани проектантски активности“, соопштија од Агенцијата за деловни регистри на Србија.
Истовремено, 12 физички лица од Србија отвориле 12 фирми во Србија. Дополнително, уште седум други физички лица регистрирале основање исто толку претприемачки активности во Србија. Дополнително, во првата недела од јуни е регистрирано основање на уште две фирми и еден претприемач.
Недостаток на податоци
Од Хрватската стопанска комора (ХГК) во телефонски разговор само ни рекоа дека не можат да понудат точни податоци, бидејќи претприемачите и занаетчиите во таа земја не се класифицирани по националност.
Податоци за националноста има само Хрватската народна банка, но за сите трансакции, не само за регистрираните фирми и занаети.
Во Босна и Херцеговина, ситуацијата е слична и во Федерацијата БиХ, каде Агенцијата за финансиски информации (ФИА) достави „информации дека нема податоци за државјанството на сопствениците на правни лица во Регистарот на обврзници за финансиско известување“ и дека претприемачите во Федерацијата БиХ немаат законски обврски кон финансиско – информативна агенција“.
На прашањето колку граѓани на Русија и Украина ги регистрирале своите стопански активности во ентитетот Република Српска од почетокот на војната, тие одговорија: „Две физички лица, државјани на Русија, основале една компанија. Дејноста на формираниот субјект е компјутерско програмирање. „Немаше основање фирми од украински граѓани, пишува Aljazeera Balkans.
