Кина стана светски лидер во производството и продажбата на електрични автомобили – во мај 2025 година, во земјата беа регистрирани повеќе од еден милион електрични и plug-in хибридни возила, што е повеќе отколку во целиот остаток од светот. Но, зад овој импресивен раст се крие тивка, но сериозна криза. Голем број кинески производители на електрични возила се соочуваат со банкрот, долгови и можни преземања.
Иако бројките зборуваат за невиден успех, вистинската слика е многу посложена. Во последните десетина години, кинеската влада го поттикнуваше развојот на електрични возила со дарежливи субвенции, привлекувајќи стотици нови производители – од технолошки стартапи до класични автомобилски гиганти во транзиција. Наскоро, на пазарот владееше жестока војна на цените и иновациите.
Но, како што конкуренцијата се интензивираше, а цените паднаа под профитабилните нивоа, многу компании се најдоа соочени со ѕид. Прекумерната фрагментација на пазарот и прекумерниот притисок врз цените доведоа до фактот дека дури и растот на продажбата не гарантира опстанок.
Неодамнешниот потег на BYD, најголемиот кинески производител на електрични возила, е симптоматичен, бидејќи објави намалување на цената за 22 модели – до 34 проценти. Реакцијата на пазарот беше моментална: акциите на BYD паднаа, а инвеститорите дадоа јасен сигнал дека повеќе не се подготвени да толерираат неодржлива пазарна логика. Сличен пад на вредноста беше забележан и кај конкурентите.
Предупредувања дојдоа и од самата индустрија. Веи Џианџун, раководител на „Грејт Вол Моторс“, ја спореди ситуацијата со кризата на гигантот за недвижности „Евергранде“. Според него, автомобилската индустрија во Кина би можела да доживее слично сценарио за колапс.
Загрижена за потенцијалниот колапс на секторот, кинеската влада свика итен состанок на Министерството за индустрија и други релевантни институции со претставници на производителите. Резултатот: апел за запирање на опасното зголемување на цените и избегнување на деструктивно пазарно дампинг. Државните медиуми предупредуваат дека продолжувањето на ваквите практики би можело да го загрози квалитетот, безбедноста и иновативниот капацитет на секторот на долг рок.
Во исто време, властите ги повикаа производителите поредовно да ги подмируваат своите обврски кон добавувачите, кои честопати ги оставаат со неплатени сметки и доведени до работ на банкрот.
Следува консолидација: Најсилните ќе преживеат
Експертите се согласуваат: пазарот повеќе не може да поддржи десетици мали и средни производители. „Ако не продавате најмалку 200.000 возила годишно, вашата долгорочна одржливост е под знак прашалник“, изјави Беатрикс Кеим од Институтот за КАР за WiWo. Бидејќи инвеститорите губат трпение и повлекуваат капитал, многу помали компании едноставно остануваат без пари за понатамошен развој и производство.
Се чини дека кинеската индустрија за електрични автомобили влегува во нова фаза: селекција во која ќе преживеат само најфинансиски и технолошки стабилните. Владата веројатно ќе ја насочи консолидацијата преку спојувања и контролирани банкроти, додека се обидува да ја зачува пазарната структура и да спречи пошироки нарушувања.
Но едно е сигурно – периодот на брз и неорганизиран раст е завршен. Претстои период на рационализација, во кој секоја стратегија, секој партнер и секоја иновација ќе играат клучна улога во борбата за опстанок на пазар кој повеќе не простува слабост.
Фото: Printscreen
