На повидок е раскол во ЕУ поради забраната за дизел и бензински возила

94

Алијансата на земји што ги поддржуваат автомобилите со мотори со внатрешно согорување, предводена од Германија, го интензивираше спорот околу европскиот закон кој ќе ги испрати ваквите мотори на депонија како дел од историскиот напор за намалување на емисиите на стакленички гасови од сообраќајот.

По состанокот во Стразбур, клучните министри од таа група земји рекоа дека треба да се променат правилата со кои ќе се забрани продажбата на нови автомобили и комбиња со мотори со внатрешно согорување од 2035 година, што веќе е прифатено од Европскиот парламент и начелно договорено од земјите членки.

Ниту Германија, ниту Франција не попуштаат

„Нема предлог (од Европската комисија) што одговара на она што го очекуваме и затоа сè уште не сме ја постигнале целта“, изјави германскиот министер за транспорт Фолкер Висинг по средбата. Но, Франција не сака да се предаде.

Париз сигнализираше дека ќе остане на планот на ЕУ да постигне нула стапки на емисии од новите автомобили и комбиња до 2035 година. Истото го мисли и официјален Мадрид, што значи дека овие две земји, кои се меѓу најголемите производители на автомобили во Европа, се приклучија на групата помали земји кои веќе се обврзаа да ги намалат емисиите на CO2 од патничките возила.

„Подготвени сме да се бориме за тоа бидејќи одложувањето би било грешка во еколошка смисла, а мислам и економска грешка“, изјави францускиот министер за економија Бруно Ле Мер.

Кој е против забраната?

Во спротивниот агол е германската влада, која, заедно со сојузниците Италија, Полска, Бугарија и Чешка, се залага за дупка што ќе им овозможи на автомобилите да користат е-горива, синтетичка и малку позелена алтернатива на фосилните горива што може да се користат во конвенционални возила со мотори со внатрешно согорување.

Заедно тие имаат доволно тежина за да го блокираат законот, заедно со другите идни закони за емисиите на автомобили наречени Еуро 7 и правилата за економичност на камионите.

Не сите се грижат за е-горивата како Германците, изјави чешкиот министер за транспорт Мартин Купка, кој свика самит на здружението за мотори во Стразбур, но списокот со барања за Комисијата ќе ги опфати сите три закони и ќе биде испратен во наредните денови.

Договорот виси во воздух

Германија веќе го отфрли првиот предлог на Брисел за постигнување примирје за целта до 2035 година.

Politico минатата недела објави дека Комисијата е подготвена да предложи правна декларација што ќе создаде правна дупка за е-горивата со зајакнување на необврзувачките одредби на маргините на договорениот текст за стандардите за емисија на CO2 од автомобилите и комбињата од 2035 година.

Но, тоа не му се допадна на Берлин, каде што Слободната демократска партија (ФДП), која ги поддржува автомобилите со мотори со внатрешно согорување, го контролира Министерството за транспорт.

FDP верува дека отвори важно политичко прашање слушајќи ги стравувањата за болната промена што ќе ја придружува транзицијата кон електрични возила, што ќе значи затворање на стотици компании специјализирани за делови за мотори со внатрешно согорување на кои нема место во светот на електрични возила.

„Предлогот на комисијата е формулиран толку претпазливо што не може многу да се направи со него“, рече Бернд Ројтер, портпаролот на транспортната политика на FDP. „Тоа ги става работите многу далеку во иднината. Не сакаме толку слаб компромис.“

Не останува уште многу време

Комисијата има мал простор за маневрирање за да постигне договор, бидејќи Европскиот парламент рече дека нема повторно да го отвори конечниот текст договорен минатата година. А има уште многу малку време до европските избори следната година.

„Не можеме ни да си дозволиме да бидеме ставени под временска криза бидејќи не го оставивме прашањето отворено со месеци“, рече Висинг, тврдејќи дека Комисијата требаше да го реши ова прашање минатото лето.

Не беа прифатени ниту предлозите за формирање работна група за разгледување на опциите за е-гориво и согласност за повторно разгледување на законот во 2026 година, што е вообичаена практика за законите на ЕУ. „Тие не се она што ни треба“, рече Висинг.

Ројтер од FDP сака целосно посебен закон за е-горива што ќе ги надмине стандардите за ефикасност на возилата; но за да се подготви е потребно време и не постои гаранција дека Европскиот парламент и другите земји на крајот би го прифатиле.

Чешкиот министер Купка рече дека министрите кои поддржуваат мотори со внатрешно согорување се уверени дека може да се постигне договор со Комисијата во наредните денови, вклучително и „правно обврзувачко изземање со други средства, а не со повторно отворање на законот“.

Континентален раздор

Но, Франција не е заинтересирана за промена на мерката, чиј договор траеше речиси две години тешки преговори и кој беше финализиран за време на француското претседателство со Советот на ЕУ минатата година. Мерката допрва треба да биде формално потврдена од министрите на земјите-членки (Советот на ЕУ) за да стане закон.

Одложувањето на планот „не е економски кохерентно, тоа е индустриски опасно, не е во наш национален интерес, не е во интерес на нашите национални производители и пред се не е во интерес на планетата“, рече Ле Мер.

Во спорот, Франција се согласува со другите земји кои ја поддржуваат целта за чисти автомобили од 2035 година, како што се Шпанија, Белгија, Шведска, Данска, Ирска и Холандија. Спорот ги поткопува напорите на Европа да биде глобален лидер во намалувањето на емисиите на стакленички гасови и ризикува да се прелее во пошироки дебати за рамнотежата на моќта во европската политика.

„Ова е шанса за Французите“

„За Французите оваа ситуација е исто така шанса“, рече еден дипломат од земја која поддржува забрана за мотори со внатрешно согорување. „Колку повеќе можат да придонесат за идејата дека Германија е осамена, толку повеќе ќе го зајакнат ставот дека Германците се несигурен партнер во Европа.

Наместо да ја штити застарената технологија, Ле Мер сака европските производители на автомобили брзо да преминат кон електрични возила и ги поддржува огромните државни субвенции на Франција за електрични возила и напорите на ЕУ да инвестира милијарди во изградба на европска индустрија за батерии.

За Ле Мер, поважно е да се забрза транзицијата кон електрични возила колку што е можно повеќе отколку да се забави темпото на транзицијата со создавање неизвесност за 2035 година.

„Не можеме да кажеме дека има климатска криза – што е точно, што сите го знаеме во нашите градови, во нашите метрополи, кои сè уште се премногу загадени – и потоа да се повлечеме со цел да се префрлиме на електрични возила“, рече Ле Мер.