Под водство на Визија 2030, Саудиска Арабија е во процес на длабока економска трансформација што ги менува темелите на нејзиниот развој.
Целта на оваа стратегија не е само да се намали зависноста од нафта, туку и да се изгради економија на знаење, заснована на технологија, иновации и човечки капитал.
Според анализа објавена во Ашарк Ал-Авсат, авторот Фајсал Абу Заки истакнува дека секторот кој не е поврзан со нафтата веќе надминал 57 проценти од БДП во првиот квартал од 2025 година.
Приходите кои не се поврзани со нафтата се зголемија од 164 милијарди саудиски ријали во 2015 година на повеќе од 502 милијарди саудиски ријали во 2024 година, што го потврдува успехот на политиката за диверзификација на економијата.
Концептот на богатство, пишува Абу Заки, повеќе не се мери само со природни ресурси, туку и со инвестирање во образование, истражување, дигитални технологии, вештачка интелигенција и енергетска ефикасност.
Саудиска Арабија гради она што го нарекува „суверена економија на знаење“, која не се потпира на светските цени на нафтата, туку на домашното производство и иновации.
Улогата на државните институции и инвестициските фондови
Клучниот инструмент на оваа трансформација е Јавниот инвестициски фонд (PIF), кој е позициониран како столб на новиот економски суверенитет.
PIF инвестира во технологија, транспорт, енергетика и спорт, а неговите проекти вклучуваат мега-изградба на футуристичкиот град NEOM.
Финансиската стабилност е поддржана од саудиското Министерство за финансии и Националниот центар за управување со долг (NDMC), кои одржуваат фискална дисциплина и планираат долгорочна одржливост на јавните финансии.
Според податоците на ММФ, саудиската економија доживува стабилен раст, а јавниот долг се држи под контрола благодарение на внимателно испланирана фискална политика.
Инвестиции во чипови, вештачка интелигенција и зелена енергија
Кралството прави големи чекори во високите технологии и обновливите извори на енергија.
Според податоците на Ројтерс, Саудиска Арабија неодамна додели пет проекти со вкупен капацитет од 4,5 GW во вредност од повеќе од 2 милијарди долари, забрзувајќи ја енергетската транзиција.
Во исто време, ALAT, во сопственост на PIF, започна изградба на голем центар за производство на полупроводници во Ријад, со цел Саудиска Арабија да стане регионален центар за индустриите за чипови и вештачка интелигенција.
Исто така, се планира зголемување на капацитетот на обновливите извори на 130 GW до 2030 година, што би можело да ја направи земјата еден од водечките производители на чиста енергија на Блискиот Исток.
Луѓето како ново богатство
Стапката на невработеност во Кралството се намали на 3,2%, додека учеството на жените во работната сила се зголеми на повеќе од 36% – историски резултат.
– Новата сила на Саудиска Арабија лежи во нејзиниот народ – вели Абу Заки, нагласувајќи дека знаењето и иновациите станаа главна валута на модерната ера.
Саудиска Арабија како модел на 21 век
Реформите што ги спроведе Ријад ја прават Саудиска Арабија еден од најбрзо трансформираните економски системи во светот.
Кралството го редефинира концептот на богатство – не преку нафтени бунари, туку преку инвестиции во знаење, одржливост и технолошка независност.
Според аналитичарите, овој пристап е пример за нов економски суверенитет за земјите кои сакаат рамнотежа помеѓу глобалната интеграција и домашната отпорност.