Американскиот претседател Доналд Трамп воведе царини за американскиот увоз речиси низ целиот свет. Трамп го нарече ден на ослободување на Америка, а многу светски лидери реагираа во текот на ноќта – особено остри критики пристигнаа од ЕУ, на која воведе царини од 20%.
Воведени се основни царини од 10% за целиот увоз и реципрочни царини за производите од повеќето земји во светот, вклучително и најблиските сојузници.
Најлошо помина Кина со царини од 54%, Индија 26. Македонија има ново царинско оптоварување од дури 33%.
За увоз од ЕУ се воведуваат царини од 20 отсто, а на стоки од Велика Британија 10 отсто.
Исклучени се производите како бакар, фармацевтски производи, полупроводници, дрво, злато, енергија и одредени минерали кои не се достапни во САД.
И покрај исклучоците, Трамп планира дополнителни царини за полупроводници, лекови и критични минерали.
Тарифи од 25% беа наметнати за сите автомобили произведени надвор од САД.
Трамп, исто така, го оневозможи испраќањето пакети со ниска вредност, во вредност од 800 долари или помалку – без плаќање царини од Кина.
Одговорите од светските лидери веднаш пристигнаа.
Австралискиот премиер Ентони Албанезе ги оквалификуваше новите американски давачки како „целосно неоправдани“, потенцирајќи дека тие ќе ја трансформираат перцепцијата за односите меѓу Америка и Австралија, кои инаку се блиски сојузници.
Австралија доби даночна стапка од 10 проценти, а министерката за надворешни работи Пени Вонг предупреди дека овие мерки ќе имаат значително влијание врз стратешки важниот индо-пацифички регион, додавајќи дека Австралија ќе одговори со „сериозност и зрелост“. Сепак, Албанезе потенцираше дека Канбера нема да примени контрамерки, велејќи: „Пријателите не прават вака“.
Ирскиот премиер Михол Мартин изјави дека „не гледа никакво оправдување“ за давачките на Трамп и најави дека Ирска, заедно со партнерите во Европската Унија, ќе разгледа како да реагира на пропорционален начин, штитејќи ги интересите на европските компании, работници и граѓани. „Судирот никому не му користи“, нагласи тој, додавајќи дека Ирска ќе се залага за решенија што ќе ги зајакнат трансатлантските трговски врски.
Британскиот министер за претприемништво и трговија Џонатан Рејнолдс коментираше за давачките од 10% на увозот од Обединетото Кралство, велејќи дека владата е фокусирана на преговори за економски договор со Америка што ќе ги зачува „чесните и избалансирани“ трговски односи. „САД е нашиот најблизок сојузник“, рече тој, додавајќи дека пристапот треба да остане смирен, но дека „ништо не е исклучено“ и дека владата ќе го брани националниот интерес доколку е потребно. „Никој не сака трговски војни, но имаме алатки и нема да се двоумеме да дејствуваме“, предупреди Рејнолдс.
Швајцарската претседателка Карин Келер-Сутер објави на платформата X дека земјата „брзо ќе одлучи за следните чекори“ откако Америка воведе давачки од 31 отсто на швајцарската стока, означувајќи ја Швајцарија како еден од „најлошите прекршители“. Во 2024 година, Америка извезе стока во Швајцарија во вредност од 25 милијарди долари, додека увезе 63,4 милијарди, создавајќи голем трговски дефицит. Американската администрација во својот годишен извештај ја опиша Швајцарија како протекционистичка земја што користи високи субвенции, увозни рестрикции и давачки за да го поддржи својот земјоделски сектор. „Долгорочните економски интереси се приоритет, заедно со почитувањето на меѓународното право и слободната трговија“, напиша Келер-Сутер.
Полскиот премиер Доналд Туск објави на X: „Пријателството значи партнерство. Партнерството значи реални и вистински реципрочни тарифи. Потребни се соодветни одлуки“.
Италијанската премиерка Џорџа Мелони, која се смета за блиска со американскиот претседател Трамп, изјави дека давачките наметнати од неговата администрација се „погрешни“ и нема да бидат од корист за Америка. „Ќе направиме се што можеме за да постигнеме договор со САД, со цел да се избегне трговска војна што неизбежно ќе го ослабне Западот во корист на другите светски играчи“, порача Мелони во објава на Фејсбук. Во секој случај, додаде таа, како и секогаш, ќе дејствуваме во интерес на Италија и нејзината економија, соработувајќи со другите европски партнери. Таа изрази надеж за соработка меѓу Европа и САД за да се избегне ескалација.
Шведскиот премиер Улф Кристерсон рече дека не сакаат постојано зголемување на трговските бариери. „Не сакаме трговска војна. Сакаме да најдеме начин да се вратиме на патот на трговијата и соработката со САД, за луѓето во нашите земји да уживаат во подобар живот“, посочи тој.
Шпанскиот премиер Педро Санчез истакна дека „Шпанија ќе ги заштити своите компании и работници и ќе продолжи да биде посветена на отворен свет“.
Данскиот министер за надворешни работи Ларс Локе Расмусен посочи во изјавата дека не може да сфати зошто САД сакаат да започнат трговска војна против Европа. „Никој не победува, сите губат. Наместо да градиме ѕидови, треба да ги уриваме бариерите. Европа ќе остане обединета. Европа ќе обезбеди силни и пропорционални одговори“, рече тој. „Американски пријатели, денес не е ден на ослободување – тоа е ден на незадоволство. Тарифите на Доналд Трамп не ја бранат фер трговијата, туку ја напаѓаат од страв и наштетуваат на двете страни од Атлантикот. Европа е обединета, подготвена да ги брани своите интереси и отворена за искрени, цврсти разговори“, истакна Манфред Вебер, претседател на најголемата партија во Европскиот парламент – Европската народна партија.
Новиот канадски премиер Марк Карни тврди дека Трамп „зачувал голем број важни елементи“ на комерцијалните односи меѓу Канада и САД. „Но, тарифите за фентанил сè уште остануваат во сила, како и царините за челик и алуминиум. Ќе се бориме против овие тарифи со контрамерки, ќе ги заштитиме нашите работници и ќе изградиме најсилна економија во Г7“, изјави канадскиот премиер. Карни оцени и дека реципрочните царини на Трамп „суштински ќе го променат меѓународниот трговски систем“.
Министерот за трговија на Нов Зеланд, Тод МекКлеј, изјави дека интересите на Нов Зеланд најдобро ги опслужува свет во кој трговијата тече слободно. „Билатералните односи на Нов Зеланд со САД остануваат силни. Ќе разговараме со администрацијата за да добиеме дополнителни информации и со нашите извозници за подобро да го разбереме влијанието на оваа најава“, рече тој.
Привремениот претседател на Јужна Кореја, Хан Дак-су, истакна дека, со оглед на тоа што глобалната трговска војна стана реалност, владата мора да ги вложи сите свои капацитети за да ја надмине трговската криза. Тој нареди итни мерки за поддршка за компаниите кои ќе бидат погодени од американските тарифи од 25 отсто, вклучително и за автомобилите, и побара од министерот за индустрија активно да преговара со Вашингтон за да се намали влијанието на тарифите.
Бразилското Министерство за надворешни работи соопшти дека бразилската Влада жали за одлуката донесена од северноамериканската влада, која наметнува дополнителни царини до 10 отсто за целиот бразилски извоз. „Владата ги разгледува сите можни мерки, вклучително и обраќање до Светската трговска организација, за да обезбеди реципроцитет во билатералната трговија и да ги заштити легитимните национални интереси“, се вели во соопштението.
Колумбиската министерка за надворешни работи Лаура Сарабија рече дека размислуваат за мерки за, пред сè, заштита на националната индустрија и извозниците.
Кинеското Министерство за трговија ги повикува САД веднаш да ги отповикаат овие еднострани царински мерки и соодветно да ги решат трговските спорови преку дијалог со своите партнери. „Кина цврсто се противи на овој потег и ќе преземе решителни контрамерки за да ги заштити своите права и интереси“, рече портпаролот. Претходно, кинеската државна новинска агенција Синхуа објави коментар во кој тарифите ги нарече „самоуништувачко насилство“ и го обвини Трамп дека „трговијата ја претвори во премногу поедноставена игра на одмазда“.
Кина е можеби најтешко погодена од денешната одлука на Трамп, бидејќи е воведена дополнителна царина од 34 отсто за сите кинески стоки – покрај постојните 20 проценти.
Фото: Pixabay