Руската нафта пристигнува во Европа преку широко отворена задна врата

34

Зависноста од руската нафта и гас сега е минато, вели претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен. Украинските власти и енергетските бизнисмени велат, сепак, дека големи количества руски јаглеводороди, особено нафта, продолжуваат да течат во Европа и ја финансираат воената машина на Путин.

Посредниците купуваат руска сурова нафта и ја транспортираат преку заобиколен пат до Европа, каде што нивната задна врата е широко отворена, пишува Политико. „Еден пријател од Њујорк ми се пожали дека бубашвабите секогаш наоѓаат дупка за да влезат во неговиот стан – токму тоа го прави Русија со своите извори на енергија“, изјави за порталот Олех Устенко, економски советник на украинскиот претседател Володимир Зеленски.

„Европа мора да ги затвори тие дупки и да ѝ оневозможи на Русија да користи крвави пари за да ја финансира својата воена машина што ја уништува нашата земја и го убива нашиот народ“, забележува Устенко.

Сировата нафта секогаш го наоѓа својот пат до глобалниот пазар. Нафтата лесно може да се меша со други пратки во транзитните земји, со што се создаваат пратки кои особено тешко се одредуваат земјата на потекло. Процесот на рафинирање е неопходен за секоја практична примена и овој процес ги отстранува трагите од примарните суровини.

Од друга страна, бродовите пловат под различни знамиња и воопшто не придонесуваат за транспарентност: некои испраќачи се обвинети дека и помагаат на Русија на различни начини да ја сокријат земјата на потекло на извезените суровини.

„За разлика од пазарот на гас, пазарот на нафта е глобален. Размените, компензациите, комбинираните начини на плаќање се вообичаена практика“, вели Михаил Ходорковски, истакнат критичар на режимот на Путин, кој денес живее во егзил, а сè додека не падне од наклонетоста на Путин беше првиот човек на нафтената и гасната индустрија.

„Резултатот од ембаргото е дека трошоците за транспорт на руските енергетски производи значително се зголемија, има голема прераспределба на приходите во корист на посредниците, а понекогаш се даваат и попусти доколку се намали бројот на клиенти.

Европската унија во голема мера го забрани увозот на руски фосилни горива од руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, со одредени исклучоци: ограничени количини сирова нафта, гас и течен природен гас (ЛНГ) и нафтени производи.

Сепак, големи количини на руска сурова нафта – многу поголем извор на приходи од бизнисот со гас – сè уште се испорачуваат на светските пазари, а некои експерти веруваат дека овие количини влегуваат во Европа преку задната врата.

„Од воведувањето на санкциите, количината на сирова нафта што ја извезува Русија е главно стабилна“, рече Саад Рахим, главен економист за трговската компанија Трафигура. „Можно е руската нафта да продолжи да се продава во ЕУ и западните земји преку препродавачи (посредници).

Една од потенцијалните рути е Азербејџан, кој граничи со Русија и е почетна точка на нафтоводот Баку-Тбилиси-Џејхан (БТЦ) со кој управува БП. Пристаништето Џејхан во Турција е главен центар од кој се испорачува сирова нафта во Европа; големи количини нафта од Ирак се влеваат во Џејхан преку гасоводот Киркук-Џејхан.

Франсоа Белами, францускиот пратеник и член на Комитетот за индустрија, истражување и енергија на Европскиот парламент, постави прашање до Европската комисија за токму таа рута. Податоците покажуваат дека Азербејџан извезувал 242.000 барели дневно повеќе отколку што произведувал од април до јули 2022 година, вели Белами.

„Како е можно земјата да го намалува производството и во исто време да го зголемува извозот? Нешто не е сериозно погрешно и предизвикува сомнеж дека санкциите се заобиколуваат“, вели Белами.

Портпаролот на Комисијата го задолжи поранешниот амбасадор на ЕУ во САД, Дејвид О’Саливен, да го истражи можното заобиколување на санкциите. О’Саливен рече дека податоците што ги наведе Белами се застарени, односно од периодот пред ЕУ да воведе санкции кон Русија.

„Азербејџан не извезува руска нафта во ЕУ преку гасоводот БТЦ“, тврди Ајхан Хаџизада, портпарол на Министерството за надворешни работи, додавајќи дека неговата земја врши испораки внимателно следејќи ги и почитувајќи ги сите важечки санкции и прописи.

БП претходно негираше дека БТЦ се користи за извоз на руска нафта, а податоците што му биле достапни на Политико за пратките на сирова нафта од Џејхан покажуваат неодамнешен пад на извозот од околу 3 милиони тони месечно на почетокот на 2022 година на околу 2 милиони тони месечно оваа година години.

Во исто време, Турција го удвои својот директен увоз на руска нафта минатата година и одби да воведе санкции за руската нафта и покрај тоа што истовремено обезбедува воена и хуманитарна помош за Украина.

Финскиот центар за истражување на енергија и чист воздух (CREA) минатата година предупреди дека „новата рута на руската нафта до ЕУ минува низ Турција, која денес е се поважна дестинација за руската сурова нафта“. Во Турција, оваа руска нафта се рафинира во деривати и тие не подлежат на санкции кога се продаваат.

Во понеделникот, британската невладина организација Глобал Витнес објави извештај кој покажува дека руската нафта постојано се продава по цена која далеку ја надминува горната граница од 60 долари, која беше воспоставена во декември од групата Г7 (најиндустриски развиените земји во светот).

„Фактот што руската нафта продолжува да циркулира низ светот е намерно заобиколување на западните санкции, а не случајност“, рече Мај Роснер, која работеше на извештајот. „Владите ширум ја отворија задната врата за фосилните горива, а трговците и големите нафтени компании ги искористуваат дупките во законите и регулативите за да го одржат бизнисот како и обично.

Фото: Pixabay