Американскиот претседател Доналд Трамп во неделата наговести за можноста за промена на режимот во Иран. Нападот на Трамп врз Иран преку социјалните медиуми дојде откако тој нареди изненадувачки напад врз три нуклеарни постројки на Иран, зголемувајќи го ризикот од поширока војна на Блискиот Исток, и покрај предупредувањата од неговата база на MAGA, како и од сојузниците и противниците во странство.
„Не е политички коректно да се користи терминот „промена на режим“, но ако сегашниот ирански режим не е во можност повторно да го НАПРАВИ ИРАН ГОЛЕМ, зошто да не се промени режимот???“ напиша Трамп на социјалните мрежи.
Неговите изјави делумно се спротивставија на претходниот повик до Иран да преговара и да ги намали тензиите во конфликтот меѓу Израел и Иран, пишува Ројтерс.
Зборовите на Трамп претставуваат еден вид повлекување во однос на изјавите на министерот за одбрана Пит Хегсет, кој ги опиша воздушните напади на неделната прес-конференција. „Оваа мисија не е и нема да биде поврзана со промена на режимот“, рече Хегсет.
Зборувајќи за Фокс њуз во недела, американскиот државен секретар Марко Рубио предупреди дека секој ирански напад врз САД или забрзан развој на нуклеарно оружје би го „загрозил режимот во Техеран“.
Рубио објасни како администрацијата јасно стави до знаење дека сака Иран да престане да развива нуклеарно оружје. Но, надвор од таа рамка, светот е во исклучително неизвесен момент што би можел да одлучи дали одредени делови од планетата ќе западнат во војна или ќе најдат начин да го зачуваат релативниот мир.
Командантот на Иранската револуционерна гарда, Сардар Есмаил Ковсари, им изјави на локалните медиуми дека затворањето на Ормускиот теснец е во фаза на разгледување и дека „Иран ќе ја донесе најдобрата можна одлука со целосна решителност“.
„Нашите раце се одврзани кога станува збор за казнување на непријателот, а воениот одговор беше само дел од нашата целокупна реакција“, додаде Ковсари, кој е и член на парламентот.
Ормускиот теснец е еден од најстратешки важните премини во светот, а секоја блокада од страна на Иран би претставувала сериозен ризик за Европа.
Блокадата на Протокот би била еден од четирите можни одговори на Иран на конфликтот, вклучувајќи терористички напади на европскиот континент, предупреди експертот за безбедност Клод Монике во интервју за „Еуроњуз“.
„Тоа би било катастрофа за Европа“, рече поранешен француски разузнавач.
Економски шок
Наглиот пораст на цените на нафтата би довел до зголемување на инфлацијата и трошоците за енергија, што би ја нарушило индустријата низ цела Европа. Производствениот, транспортниот и земјоделскиот сектор би биле особено ранливи. Можни се и жестоки реакции на европските берзи и зголемена нестабилност на пазарот.
Безбедносна и воена ескалација
Блокадата би можела да предизвика воени конфликти во кои би биле вклучени САД, морнариците на земјите од ЕУ и државите од Персискиот Залив, со ризик од ширење на војната во регионот. Европа би можела да биде вовлечена во конфликтот преку обврските кон НАТО или преку сојузи, особено со земји како Франција и Обединетото Кралство кои имаат поморско присуство во регионот.
Прекини во поморскиот сообраќај и трговијата
Освен нафтата, Протокот е клучен пат за глобална трговија. Неговата блокада би можела да предизвика доцнења во увозот на суровини, електроника и стоки за широка потрошувачка во Европа, нарушувајќи ги синџирите на снабдување. Премиите за осигурување за бродовите би се зголемиле, зголемувајќи ги трошоците за европските компании и потрошувачи.