Скапотијата во Централна Европа ќе потрае

83

Се очекува дека Западна Европа ќе ја скроти инфлацијата во рок од една година, додека во централна Европа расте чувството дека високите цени ќе останат многу подолго.

Со месеци, Централна и Источна Европа се во првите редови на битката против инфлацијата, пред трендовите во однос на забрзувањето на притисокот од високите цени и повремено нерамномерните напори на тамошните централни банки да ги потиснат.

Според последните податоци, инфлацијата во регионот варира од речиси 16 отсто во Романија до над 20 отсто во Унгарија, што е значително над рамката на централните банки, кои се движат од еден до четири отсто, наведува агенцијата Ројтерс.

Лебот и сирењето во Унгарија поскапеа за околу 70 отсто на годишно ниво, додека шеќерот во Полска скокна за 50 отсто, а во некои продавници летово имаше недостиг поради складирање залихи во очекување на натамошно поскапување.

Со оглед на тоа што синдикатите бараат големи зголемувања на платите за да се зачува куповната моќ, а компаниите ги зголемуваат цените за да го заштитат профитот, постои се поголем ризик претстојното економско забавување да не ја спречи инфлацијата толку колку што очекуваат банките.

„Колку подолго трае притисокот на инфлацијата и платите, толку е поголем ризикот дека ќе бидат потребни повисоки каматни стапки и нагло зголемување на невработеноста со цел да се ослаби побарувачката и да се врати стабилноста на цените“, изјави за Ројтерс Николас Фар од Капитал Економикс.

Кредибилитетот на централните банки во регионот беше ставен на тест минатата недела кога падот на вредноста на форинтата ја принуди Националната банка на Унгарија итно да ги зголеми каматните стапки, откако претходно се обиде да го запре растот на каматните стапки додека инфлацијата продолжи да расте.

Домаќинствата очекуваат пораст на инфлацијата

Мирното мнозинство на Полска во Централната банка, исто така, сугерира ставање крај на зголемувањата на каматните стапки, бидејќи се очекува растот нагло да забави во 2023 година, но ќе биде тешко да се одржи инфлацијата под контрола бидејќи владата сака да троши пари пред парламентарните избори.

Се очекува дека растот на инфлацијата значително ќе ги надмине предвидените рамки на централните банки, изјави за Ројтерс главниот економист од UniKredit, Ден Букса.

Тој укажа на нерамномерното трошење во првите девет месеци, што според него покажува дека домаќинствата очекуваат дополнителен раст на инфлацијата и преговори за платите кои ќе резултираат со повисок раст на платите од претходно.

Истражувањето на Централната банка покажа дека унгарските домаќинства очекуваат инфлацијата да достигне двоцифрена вредност. Организацијата ГКИ објави дека минатиот месец е забележан најголем пораст на цените во сите сектори освен градежништвото.

Истражувањето на полското биро за статистика покажа дека над 70 отсто од потрошувачите очекуваат инфлацијата да биде на исто ниво или повисока во следните 12 месеци, додека истражувањето на организацијата BIEC покажа дека и домаќинствата и корпорациите очекуваат зголемување на инфлацијата.

Во Западна Европа, економистите и финансиските пазари генерално очекуваат растот на цените во еврозоната да заврши и да се врати на границите на Европската централна банка од два отсто до 2024 година.