Гувернерот на Централната банка на Хрватска, Борис Вујчиќ, даде интервју за германскиот бизнис весник „Берсен-цајтунг“, објавено под наслов „Меурот на вештачката интелигенција може да стане проблем на монетарната политика“, во кое, покрај состојбата на пазарот во врска со технолошките акции, тој одговори и на прашање за гласините дека сака да стане потпретседател на Европската централна банка (ЕЦБ), а зборуваше и за последиците од влегувањето на Хрватска во еврозоната.
Вујчиќ, кој е и член на Управниот совет на ЕЦБ, одговарајќи, меѓу другото, на новинарско прашање за тоа што мисли за можното создавање меур на глобалните пазари во однос на акциите поврзани со вештачката интелигенција (ВИ), оценува дека ова дефинитивно е еден од ризиците што мора да се разгледа многу сериозно.
„Доколку има разочарувања во врска со придобивките и приходите од вештачката интелигенција, проценките на берзата би можеле брзо да се променат. Ако имате толку високи проценки како сегашните и толку многу пари потрошени за инвестиции во еден сектор и толку висока концентрација на ризик, тогаш мора да бидеме многу внимателни. Никој не може точно да каже што ќе се случи, но мора да се осигураме дека ако има остри корекции на пазарите, ќе имаме финансиски систем кој е доволно отпорен да го издржи шокот“, рече Вујчиќ во интервју за весникот „Берсен-Цајтунг“.
Кога беше прашан дали евентуалното пукање на меурот на ВИ може да доведе до прилагодување на монетарната политика, тој изјави дека зависи од тоа што ќе се случи. „Доколку ова доведе до голем шок во реалната економија, луѓето да изгубат пари и да го ограничат трошењето, тоа би можело да доведе до многу помал раст. Во таков сценарио, пукањето на меурот на ВИ не само што би претставувало закана за финансиската стабилност, туку и проблем за монетарната политика“, рече Вујчиќ.
Во интервјуто, тој зборуваше и за претстојното влегување на Бугарија во еврозоната, што ќе се случи на првиот ден од следната година, а одговараше и на прашања за последиците од воведувањето на еврото во Хрватска.
„Бидејќи долго време имавме ниска инфлација, а потоа го воведовме еврото во време на висока инфлација, многумина во Хрватска почнаа да ја обвинуваат новата валута за високите цени. Тоа беше вистински предизвик во јавната комуникација. За жал, повеќето луѓе сè уште размислуваат така. Иако се спроведени неколку студии на оваа тема. Во зависност од студијата, зголемувањето на цените поради воведувањето на еврото беше помеѓу 0,2 и 0,4 процентни поени. Ова не е многу во време кога инфлацијата беше околу 10 проценти. Ни помогна во комуникацијата фактот дека имавме пониска инфлација од сите земји кои не се дел од еврозоната во Централно-источна Европа, па затоа не можеше инфлацијата да биде толку висока поради еврото“, рече Вујчиќ.
Зборувајќи за придобивките од приклучувањето, тој истакна дека еврото го отстранило валутниот ризик, додавајќи дека пред воведувањето на еврото, депрецијацијата на домашната валута за 10 проценти во основа би значела зголемување на долгот во домашна валута за исто така 10 проценти. Како резултат на еврото, тој изјави дека каматните стапки во Хрватска сега се значително пониски, а еврото го поттикнува и туризмот, што е важен економски сектор во Хрватска.
На прашањето дали е недостаток што Хрватска повеќе не е единствено одговорна за монетарната политика по приклучувањето кон еврозоната, Вујчиќ рече дека тоа е теоретски недостаток.
„Дури и пред воведувањето на еврото, голем дел од депозитите и долгот беа во евра. Затоа го фиксиравме девизниот курс. Откако го направивме тоа, не можевме да отстапиме од монетарната политика на ЕЦБ, во спротивно девизниот курс немаше да биде стабилен. Значи, теоретски, сте во право, но во пракса не можете да го изгубите она што никогаш не сте го имале“, истакна Вујчиќ.
Интервјуто не можеше да заврши без прашање за неодамнешните гласини дека Вујчиќ е заинтересиран за позицијата потпретседател на ЕЦБ, откако ќе истече мандатот на Филип Лејн, поранешниот гувернер на централната банка на Ирска, на почетокот на јуни 2027 година.
„Процесот официјално ќе започне наскоро, а потоа на владите е да ги номинираат своите кандидати. Јас сум заменик-гувернер или гувернер веќе 25 години. Секако сум централен банкар, во сите аспекти на централното банкарство и сакам да останам централен банкар на еден или друг начин“, коментираше тој за „Берсен-цајтунг“, додавајќи дека факт е дека Централно-источна Европа никогаш немала место во одборот на ЕЦБ.