Брзото закрепнување на инвестициите во Европа покажува дека јавната поддршка била клучна за да се ублажи влијанието на економскиот шок врз економијата и домаќинствата, но постојат знаци дека кризата Ковид-19 ги зголемила постоечките нееднаквости, соопшти Европската инвестициска банка (ЕИБ) денес.
„Регионите закрепнуваат со различна брзина. Додека дигитализацијата и зелената економска трансформација ги забрзуваат длабоките структурни промени, Европа ризикува да стане уште понееднаква“, се вели во годишниот извештај на ЕИБ за инвестициите во ЕУ во 2022 година, „Закрепнувањето како отскочна даска за промена“.
Во соопштението се наведува дека до крајот на вториот квартал од 2020 година, реалните инвестиции во ЕУ паднале за „вртоглави“ 14,6 отсто во однос на четвртиот квартал од 2019 година, но дека тие брзо закрепнале и се вратиле до вториот квартал на 2021 година на ниво од 2019 година, освен во Ирска.
Истражувањето на ЕИБ покажа дека јавната поддршка е широко распространета и се фокусираше на најтешко погодените компании, но не и на „зомби“ компаниите кои и онака беа финансиски слаби. Исто така, мерките за поддршка во ЕУ успешно ги спасија работните места и спречија значителен пораст на невработеноста, но условите на пазарот на трудот се влошија за младите и луѓето со пониско образование.
Беше посочено и дека за 10 процентни поени паднал делот од компаниите кои инвестираат во обука на вработените и покрај тоа што 79% од компаниите сметаат дека недостигот од квалификувани работници е пречка за инвестирање.
Компаниите во ЕУ се дигитализираат како одговор на кризата предизвикана од Ковид-19, но во помала мера од американските.
Околу 46 отсто од компаниите во ЕУ одговорија на пандемијата со тоа што станаа подигитални, во споредба со 58 отсто во Соединетите држави.
Поголем е и уделот на американските компании кои веќе имаат усвоено напредни дигитални технологии, 66 отсто во споредба со 61 отсто во ЕУ.
Според извештајот на ЕИБ, околу 43 отсто од европските компании инвестирале во климатски мерки за справување со физичките и транзиционите ризици, иако некои инвестиции се во застој поради пандемијата.
Генерално, уделот на компаниите од ЕУ кои инвестираат и очекуваат да инвестираат во климата е сè уште значително поголем отколку во САД.
Потпретседателот на ЕИБ, Рикардо Мурињо Феликс истакна дека јавната поддршка е клучна за зачувување на работните места за време на пандемијата, но дека социјалните и регионалните слабости продолжуваат да се зголемуваат, спречувајќи стабилно закрепнување.
„Затоа ЕИБ ќе се стреми да обезбеди можностите што ги дава транзицијата кон позелена и дигитална економија да бидат достапни низ цела ЕУ. „Модернизацијата на инфраструктурата мора да биде придружена со инвестиции во социјалната инфраструктура, а особено во таленти, вештини и обуки, со цел оваа историска транзиција да биде фер за сите“, рече Феликс.
Главниот економист на ЕИБ, Дебора Револтела рече дека за помалку од две години, реалниот бруто-домашен производ (БДП) и инвестициите се вратиле на нивоата пред пандемијата.
„Потребни се огромни инвестиции за да се прилагодат на новите околности и да се искористат предностите на зелената и дигиталната транзиција. Јавните и приватните инвестиции мора да се надополнуваат, а тоа бара континуирано фокусирање на политиката на јавните инвестиции и дополнителни стимулации за приватните инвестиции“, рече Револтела.
