Жителите на Сплит во Хрватска сакаат да ја променат сликата на својот град како дестинација за забава и да ги заменат бучните туристи со пристојни семејства.
Сплит долго време имаше репутација на место за забава, но локалното население го загуби трпението со пијаните туристи кои се собираат во овој приморски град на музички фестивали како Ultra Europe.
„Многу помлади луѓе доаѓаат за тоа, тие не се муштерии, тие се тука само за забава и алкохол, а не за острови или турнеи“, вели Вана, вработена во компанија за крстарење.
Тоа не е единствениот начин на кој овие туристи влијаат на локалната економија. Краткорочните посетители, кои престојуваат само неколку месеци, нагло ги зголемија кириите во Сплит, кои сега изнесуваат меѓу 700 и 800 евра. Со оглед на тоа што просечната месечна плата е околу 1.000 евра, ова е голем товар за оние што живеат овде.
На помладите им е се потешко да најдат стан, да започнат живот или да основаат семејство“, вели Вана. Иако изнајмувањето станови во текот на зимата носи дополнителен приход, тоа е бумеранг во лето кога „станува навистина скапо“, додава таа.
Градот, исто така, мораше да го зголеми бројот на безбедносниот персонал и полицијата за „да го следи асоцијалното однесување како што се пиење алкохол на јавни места, мокрење или луѓе без кошули“.
„Не сакаме да бидеме познати како дестинација за забава. Хедонистичката слика на Сплит не е само економски товар, туку го поткопува идентитетот на градот. „Порано имаше повеќе ресторани, барови и кафулиња кои служеа локална храна, но сега тие претежно имаат туристичка храна“, вели Вероника, која работи во компанија за дневна турнеја.
„Сплит се промени многу во последните 10 години“, се согласува Лус, друг туристички водич. „Имаше многу повеќе локални кафулиња и ресторани на брегот. Сега се е италијанска храна, плескавици и слично, иако Хрватите се најдобри во хрватската храна. Во околината на Диоклецијановата палата порано имало мали независни дуќани, сега тоа се претежно станови кои се издаваат на туристи за краток престој“, додава тој.
Семеен или младински туризам?
Сепак, туристичките работници ги препознаваат и добрите страни на овој тренд.
„Туризмот во Сплит е, од една страна, многу добар, особено во Стариот град и во палатата Диоклецијан, кој е реновиран 95 проценти, па сега изгледа како нов“, вели Ивана, рецепционерка во пансион. „Меѓутоа, лошото е што луѓето што живееја во Стариот град, во старите станови, веќе не живеат таму.
Вероника ја припишува оваа промена на приливот на „помлади туристи, кои сите доаѓаат на музичките фестивали“ – предизвикувајќи локалното население да си замине и цените да се зголемат.
Локалните жители повеќе не сакаат да одат во центарот на градот бидејќи е преполн и скап“. Претежно сме расфрлани низ Сплит, надвор од центарот на градот“, вели таа, додавајќи дека не било секогаш така: „Порано имаше многу убави, пристојни туристи со семејства – сакаме такви туристи, немаме проблем со нив“.
Но, летово вакви туристи отсуствуваа. Додека апартманите, хостелите и мотелите беа полни, „хотелите беа малку попразни, бидејќи имаше помалку туристи од високата класа“, вели Вероника.
„Ние сме речиси целосно зависни од туризмот“
Без разлика како се однесуваат туристите, неспорно е дека Сплит зависи од нив.
„Ние сме речиси целосно зависни од туризмот, што не е многу добро, но тоа е она што е“, изјави локален продавач за Euronews Travel. „Во Стариот град има неколку проблеми. Или има многу луѓе во лето или нема никој во зима, речиси и да нема средина“.
Многу локални жители поголемиот дел од својот годишен приход го остваруваат во текот на летната сезона, што им помага да ги поминат помирните зимски месеци, кога има значително помалку бизниси и речиси и да нема туристи.
„Им продаваме скапи тури со брод, за кои можат да купат авионски билети и сместување“, вели Кристина, вработена во компанија за крстарење. „Дури и градот да сака да го намали бројот на туристи, има преголема поддршка од баровите и рестораните“, додава Вероника.
„Значи, тоа е разликата – во некои случаи победувате, а во други губите“, вели Ивана. „Немаме исто мислење како Шпанија или други земји, бидејќи туризмот во Сплит започна пред околу 16 години. Значи, ние ги сакаме туристите овде“.
Што прави Сплит за да го направи туризмот поодржлив?
Во шпанските туристички дестинации, локалните власти прибегнуваат кон строги мерки за намалување на прекумерниот туризам, вклучително и зголемување на туристичките такси и забрана за краткорочно изнајмување на станови на туристи во Барселона.
Дубровник го ограничи бројот на туристи на 4.000 дневно, инсталираше повеќе безбедносни камери низ градот и воведе распоред за пристигнување и заминување на крстарењата за да се намали гужвата.
Свесен за растечките тензии во вториот по големина град во Хрватска, Туристичката асоцијација од Сплит нарача сеопфатна „Студија за носивоста на туризмот во градот“ во 2022 година. Студијата испитуваше дали локалната инфраструктура и сместувањето можат да се справат со 900.000 туристи кои градот ги прима секоја година.
Констатирано е дека проблемот со прекумерниот туризам е најизразен во пренаселениот центар на градот, па надлежните почнаа да го регулираат бројот и видот на сместувањето врз основа на проценката на носивоста. Тие, исто така, ангажираа повеќе персонал за безбедност и чувари на заедницата за да се спротивстават на антисоцијалното однесување како што се прекумерната бучава, консумирањето алкохол и мокрењето на јавни места, особено во Стариот град.
Сопствениците на сместувачките капацитети се охрабруваат да учествуваат во овие напори со поставување појасни куќни правила и очекувања во однос на однесувањето на гостите, особено кога станува збор за помлади туристички групи.
Други иницијативи ја вклучуваат кампањата „Почитувај и уживај“, која им помага на хотелите, агенциите и тур-операторите да промовираат одговорен туризам. Вклучени се и мерки за привлекување туристи надвор од шпицот на летната сезона – важна промена за локалното население како Вероника, чиј приход е ограничен поради сезонската природа на туризмот во Сплит.
„Ние сме посветени на изнаоѓање вистинска рамнотежа помеѓу поддршката на просперитетна туристичка индустрија и зачувување на квалитетот на животот на жителите на Сплит“, изјавија од Сплитската туристичка асоцијација за Euronews Travel.
„Нашата цел е да обезбедиме развојот на туризмот да биде социјално, еколошки и економски одржлив, со силен акцент на подобрување на квалитетот на животот на жителите, пренесува Бизлајф.рс.
