Во првата половина од 2025 година, глобалните пазари на спојувања и преземања бележат силно закрепнување со вредност на трансакции од 2 трилиони долари, и покрај притисоците како што се инфлацијата, царините и политичката нестабилност. Европа би можела да ја има својата најдобра година на спојувања и преземања за повеќе од една деценија – ако трендот продолжи.
Неизвесноста стана главна карактеристика на пазарот на спојувања и преземања (M&A) во последниве години. По силното постпандемиско закрепнување и катастрофалната 2023 година, крајот на 2024 година донесе нов бран надеж меѓу бизнис лидерите – сè додека трговската политика на САД повторно не ги искомплицира работите, објавува Euronews Business.
„И покрај тековните макроекономски предизвици, вклучувајќи го зголемениот ризик од рецесија, геополитичката нестабилност и обновените трговски тензии, глобалниот пазар на M&A остана изненадувачки отпорен во првата половина од 2025 година“, рече Гарет Хиндс, виш истражувач за приватен капитал во Pitchbook.
„Вкупната вредност на трансакциите достигна 2 трилиони долари преку 24.793 договорени преземања во првата половина од 2025 година, што претставува раст од 13,6% и 16,2% на годишно ниво“, додаде Хиндс во најновиот извештај за M&A на Pitchbook.
Иако глобалната сцена изгледа оптимистичка, Европа не заостанува далеку. Доколку компаниите успеат да го повторат бројот на склучени договори од првата половина од годината, 2025 година би можела да стане најдобрата година за европски спојувања и преземања во последната деценија или повеќе.
Јаз во проценките
Минатата година го означи почетокот на закрепнувањето на пазарот на аквизиции по период на зголемени каматни стапки и економска неизвесност во 2023 година. Сепак, процесот на преговори честопати беше забавен од несогласувања околу вредностите на компаниите – продавачите и купувачите не можеа да се согласат колку всушност вреди една компанија.
„Кога една компанија стекнува бизнис за време на бумот на спојувања и преземања во 2020 година и очекува да го продаде во 2025 година, откако каматните стапки, инфлацијата и тарифите се зголемија – логично е продавачот да очекува неговата вредност да се зголеми или барем да ги врати инвестираните пари“, изјави за Euronews Лоренцо Корте, глобален директор на Skadden.
Тој додава дека овие очекувани вредности честопати не се совпаѓаат со очекувањата на купувачите – што доведува до тоа да не се случи продажба или до користење на специјални механизми за „премостување на јазот во вредноста“, што може да биде доста комплицирано.
Еден од таквите механизми е таканаречениот „earn-out“ – дел од износот што се исплаќа подоцна и зависи од идните резултати од работењето на компанијата.
Инфлацијата и каматните стапки повеќе не се главна пречка
И покрај сè уште нестабилното глобално економско опкружување, ублажувањето на инфлацијата и каматните стапки значително ги намали разликите во вреднувањата.
„Кога се префрливме од средина со ниски каматни стапки на средина со повисоки стапки, инвеститорите не можеа да ги направат точните финансиски модели. Тие не знаеја какви ќе бидат нивните трошоци за позајмување за три до пет години. А без тоа – тешко е да се постави реална цена“, вели Најџел Велинг, партнер и директор на корпоративната пракса за Европа во Клифорд Ченс.
Сепак, тој додава дека сега има „повеќе јасност во која насока се движат каматните стапки“.
Промена на деловниот пејзаж
Лидерите на компаниите сè повеќе ги преиспитуваат своите приоритети во брзо менувачкиот свет – особено под влијание на зелената транзиција и вештачката интелигенција.
Тоа е исто така еден од главните фактори што ги движат спојувањата и преземањата во 2025 година, бидејќи компаниите продаваат „некорисни“ деловни единици и купуваат други што можат да им донесат стратешка предност.
„Многу извршни директори што ги интервјуираме секоја година како дел од Глобалното истражување на извршни директори велат дека нивните тековни деловни модели не се одржливи во следните 10 години“, нагласува Ерик Хумиц, партнер и лидер за Германија и регионот EMEA на PwC.
„Затоа спојувањата и преземањата се користат за продажба на сегменти што нема да преживеат една деценија – или за купување фирми што ќе помогнат во стратешкиот пресврт на портфолиото“, изјави тој за Euronews.
Геополитиката е уште еден силен мотив за преземања – компаниите бараат излез од ризичните пазари и го зајакнуваат своето присуство во постабилни региони.