Европа направи добра работа во намалувањето на зависноста од руската нафта и гас и во ублажувањето на енергетската криза предизвикана од војната во Украина, но сè уште не излезе од проблемот, изјави шефот на Меѓународната агенција за енергетика (ИЕА), Фатих Бирол.
Европските земји направија добра работа минатата зима
„Европа успеа да го трансформира енергетскиот пазар, да го намали уделот на рускиот гас во потрошувачката под 4 отсто, а нејзината економија сè уште не е погодена од рецесијата. Европските штетни емисии се намалени, а залихите на гас се на многу пристојно ниво, изјави Бирол во неделата за американската деловна телевизија CNBC на маргините на состанокот на Г7 во Хирошима.
Тој оцени дека европските земји добро ја завршиле работата минатата зима, иако делумно благодарение на поблагата од очекуваната зима.
Сепак, Бирол предупреди дека европскиот енергетски пазар оваа година мора да надмине уште три главни пречки – зголемената побарувачка на Кина, можниот банкрот на САД и нивната сè уште присутна зависност од рускиот извоз на енергија.
Бирол оттука посочува дека минатата година понудата на светскиот енергетски пазар била изобилна благодарение на тоа што Кина ги затвори своите фабрики и воведе строг карантин поради пандемијата и купи помалку нафта и гас поради забавувањето на економската активност. Сепак, тоа повеќе не е така и Европа оваа година би можела да се соочи со потешка зима.
Побарувачката за течен природен гас (LNG) од Кина се очекува да се зголеми во втората половина од годината, рече Бирол, додавајќи дека увозот на гас во земјата е „клучен фактор“ за побарувачката на пазарот на природен гас.
Цените може да бидат пониски
Сепак, Бирол смета дека цените на енергијата би можеле да бидат пониски од очекуваното, а не очекува „голем бум“ на увозот од Кина.
ИЕА предвидува дека глобалната побарувачка на нафта ќе се зголеми за повеќе од 2 милиони барели дневно оваа година, при што Кина, вториот најголем увозник на нафта во светот по САД, е одговорна за речиси 60 отсто од тоа зголемување на побарувачката, рече Бирол.
Учесниците на глобалниот енергетски пазар будно ги следат и преговорите меѓу Белата куќа и републиканците за утврдување на горната граница на американскиот долг. Без договор, САД би можеле да се соочат со банкрот уште во јуни, иако тоа се смета за малку веројатно.
Бирол изјави дека банкротот на САД ќе предизвика пад на побарувачката на нафта и пад на цените, но ваквото сценарио го смета за малку веројатно.
„Би избегнал да ви дадам точна бројка, но би можеле да очекуваме значителен пад на цената на нафтата доколку видиме банкрот. Но, тоа прашање во САД ќе биде решено и здравиот разум ќе надвладее. Не гледам голем ризик за глобалните пазари на нафта“, додаде тој.
Друг клучен предизвик со кој се соочуваат европските енергетски пазари е нивната зависност од рускиот гас, кој не е целосно искорен, а изгледите за снабдување се неизвесни.
Извозот на гас од рускиот државен енергетски гигант Газпром во Швајцарија и ЕУ падна за 55 отсто во 2022 година, покажаа податоците на Газпром во јануари. Бирол истакна дека доколку дојде до дополнително намалување на увозот на гас „од политички причини“, Европа би можела повторно да се соочи со „некои предизвици“ во претстојната зима.
Бирол смета дека Г7 и европските земји повеќе нема да склучуваат договори со Русија, велејќи дека приказната за рускиот гас е „завршена“.
