Индија можеби е најголемата светска економија со најдобри економски показатели, но најдобрите бројки во Европа ги постигна Шпанија.
Поранешнната членка на „PIGS“ и „PIIGS“ (Португалија, Италија, Ирска, Грција, Шпанија),Шпанија која беше исмејувана од северните жители во 2012 година и измислија потсмевни акроними, сега ги учи истите тие северни жители како да водат голема економија.
Дури и лондонски „Економист“ признава дека Шпанија до пред десетина години била „синоним за економски неуспех“ и дека сега анализата на бројките од истиот весник покажува дека таа е победникот во 2024 година.
Некогаш зградите и аеродромите останаа полуизградени, а сега во 2025 година Шпанија е на пат да стане најуспешната економија во „богатиот свет“.
Бројките не лажат – економски раст, инфлација, невработеност, фискална политика, перформанси на берзата – сето ова е внимателно пресметано во центрите за глобални економски анализи, а Шпанија е (неочекуван) лидер.
Севкупниот економски раст и темпото на отворање нови работни места се побрзи отколку во Америка, која е секогаш динамична во овој поглед и на чија робусност секогаш и завидува целиот свет.
Ова делумно се должи на враќањето на туризмот во голема мера – Шпанија имаше рекордни 94 милиони посетители во 2024 година и сега се натпреварува со Франција, која забележа 100 милиони, да биде најголемата странска туристичка дестинација во светот.
Четвртата по големина економија во еврозоната навистина го искористи враќањето на туризмот по пандемијата на коронавирус, но тоа не е сè, бидејќи е сосема невозможно некој толку лесно да ги надмина Германија, Франција, Италија и Обединетото Кралство, забележувајќи зголемување на БДП од 3,2% минатата година.
Спротивно на тоа, германската економија се намали за 0,2 отсто во 2024 година, додека Франција порасна за 1,1 отсто, Италија за 0,5 отсто, а Обединетото Кралство за очекуваните 0,9 процентни поени.
Интересно, Грција и Ирска, уште двајца членови на некогаш неласкавиот клуб „ПИИГС“ добро поминаа, а добро поминаа и Данците, пред сè поради лудилото за нови лекови за слабеење од компанијата Ново Нордиск.
Но, Шпанците успеаја да го направат тоа со динамична и избалансирана политика. Интересно е што Шпанија беше „одговорна“ за дури 40 отсто од вкупниот економски раст на еврозоната.
Финансиските услуги, технологијата и инвестициите беа фактори кои и помогнаа на Шпанија да се врати од длабочините на пандемијата, кога БДП се намали за 11 отсто во една година.
Долгот кон БДП падна од 120,3 отсто во 2020 година на 107,7 отсто минатата година, многу побрзо отколку во другите големи економии. Која е тајната и кои лекции може да ги даде Шпанија на остатокот од Европа?
Првата лекција од предавањето ќе се состои во тоа да ја натера Европа да се откаже од фетишизацијата на производството на Трамп и нејзиното враќање на нејзината територија. Шпанија се концентрираше на услугите.
Не добива енергија од Русија туку од Африка и не е толку погодена од уништувањето на Северен тек и санкциите против Русија, но сепак – производството е намалено и во Шпанија и во Германија (нешто помалку). Но туризмот е спасител тука.
Шпанија, исто така, сè повеќе извезува консултантски услуги и технолошко знаење. Не-туристичките услуги пораснаа од околу 5,5 отсто од БДП пред пандемијата на 7-8 отсто, вели банката ББВА, како што точно забележа Економист.
Порано младите ја напуштаа Шпанија, но сега доаѓаат во неа. Од 2019 година, работната сила во земјата родена во странство порасна за околу 1,2 милиони (1,1 милион само од 2022 до 2024 година), главно од Латинска Америка (Колумбија, Венецуела и Мексико кои го предводат овој тренд).
Овде доаѓаме до игра со бројки бидејќи економијата на Шпанија е седум проценти поголема од 2019 година, но тоа е само три проценти зголемување кога ќе се прилагодиме на растот на населението.
Сепак, Канада и Британија исто така се преплавени со имигранти, но нивниот БДП по глава на жител опаѓа, додека шпанскиот расте. За Шпанија тоа не е проблем бидејќи е прилично „празна“, додека Британија е земја со огромна густина на население.
Шпанија инвестира пари во националниот железнички систем (веќе еден од најдобрите во светот), зони со ниски емисии во градовите, како и во индустријата за електрични возила и субвенции за малите бизниси. Нејзиниот процес на модернизација е поддржан од фондовите за закрепнување по пандемијата од програмата на ЕУ следната генерација.
Шпанија треба да добие до 163 милијарди евра до 2026 година, што ќе ја направи најголем примател на овие средства веднаш до Италија.
Но, Шпанија мудро инвестира пари. Производството на зелена енергија во земјава се смета за уште еден поволен фактор, не само за гарантирање на електричната енергија, туку и за поттикнување инвестиции. Шпанија има втора по големина инфраструктура за обновливи извори на енергија во ЕУ, според податоците добиени од Би-Би-Си.
И на крај – не им ја затворајте вратата на Кинезите. Шпанците, како Трамп и некои во Европа, не ги сметаат Кинезите за главна закана, туку за можност. Кинеските компании инвестираа многу.
На пример, Stellantis и CATL, кинески производител на батерии, најавија уште на 10 декември дека ќе изградат нова фабрика за батерии во Сарагоса. Chery International, кинески производител на автомобили, ја избра Барселона како локација за својата прва европска фабрика за производство, според The Economist.
Затоа, Шпанија е патоказ за тоа како Европа може да излезе од кризата – по европскиот пат, без да западне во десничарски екстремизам, ксенофобија и антикинеско расположение.
Отворена за сите, напредува побрзо од другите, а ММФ предвиде раст од 2,9 проценти за 2025 година, повторно највисок во еврозоната.
И покрај поплаките за прекумерен туризам, невработеност или високи цени на становите – Шпанија нуди надеж за иднината. Не само Европа.