И покрај напредокот, жените во Европската унија сè уште заработуваат во просек 12% помалку од мажите, според податоците на Евростат за 2023 година. Тоа значи дека на секои 100 евра што ги заработуваат мажите, жените добивале само 88 евра. Иако ова е подобрување во однос на 2013 година, кога разликата беше 16%, родовиот јаз во платите сè уште е присутен низ Европа.
Најголем родов јаз во платите е забележан во Летонија (19%), додека Австрија и Чешка имаат разлика од 18% и 17%, соодветно. Во пракса, тоа значи дека жените во Латвија во просек заработувале само 81 евро на 100 евра мажи. Од друга страна, во Луксембург жените заработиле дури 0,7% повеќе од мажите, што е единствен таков случај во ЕУ. Белгија, Италија и Романија исто така имаат мали разлики во платите, под 5 евра на секои 100.
Меѓу петте најголеми европски економии, родовиот јаз останува значителен, освен во Италија. Во Германија жените заработуваат 82 евра на секои 100 евра заработуваат мажи, во Велика Британија 86 евра, додека во Франција таа бројка е 88 евра. Шпанија е блиску до просекот на ЕУ од 91 евро, додека Италија е меѓу земјите со најмала разлика – жените таму заработуваат 98 евра на секои 100 евра кајмажи, пишува Euronews.
Зошто жените заработуваат помалку?
Европската комисија наведува четири главни причини за постоењето на родовиот јаз во платите.
Жените се претежно вработени во послабо платени сектори – Околу 24% од јазот во платите доаѓа од секторска сегрегација, бидејќи жените почесто се вработени во послабо платени области како што се грижата, здравството и образованието. Овие работни места често се системски потценети.
Нееднаква распределба на платената и неплатената работа – Жените во просек работат повеќе часови неделно од мажите, но голем дел од тоа време се троши на неплатени обврски, како што се грижата за семејството и домашните работи. Европската комисија проценува дека жените би требало да работат дополнително месец и пол годишно за да го надополнат јазот во платите.
„Стаклен таван“ – Жените сè уште се недоволно застапени на лидерски позиции. Помалку од 10% од директорите на големите компании се жени, додека во медиумите само 27% од главните уредници се жени, иако тие сочинуваат 40% од новинарите во анализираните земји.
Дискриминација на платите – Во некои случаи, жените продолжуваат да заработуваат помалку од мажите за иста работа или работа со еднаква вредност, без јасно оправдување. Европската комисија посочува дека најголемиот дел од родовиот јаз во платите е необјаснет и не може целосно да се припише на фактори како што се образованието, работното време или секторот за вработување.
Како да се реши овој проблем?
Европската унија ја воведува Директивата за транспарентност на платите, која треба да помогне да се откријат неоправданите празнини во платите. Зголемената транспарентност ќе им овозможи на вработените подобро да разберат како се формираат платите и полесно да ги воочат нефер разликите.
Покрај платите, родовата нееднаквост е видлива и во стапката на вработеност. Во третиот квартал од 2024 година, стапката на вработеност во ЕУ беше 80,9% за мажите и 70,9% за жените, што значи дека јазот во вработеноста е 10 процентни поени. Во некои земји, како Турција, Италија, Грција и Романија, јазот во вработеноста надминува 18 процентни поени, што укажува на дополнителни бариери за жените на пазарот на трудот.
Иако податоците покажуваат напредок, родовата нееднаквост во платите и вработувањето останува сериозен предизвик во Европа.