Оваа година се очекува да биде најголем пораст на новото снабдување со нафта во последната деценија, според податоците анализирани од Рејмонд Џејмс, кои покажуваат дека глобалното производство би можело да се зголеми за речиси 3 милиони барели дневно.
Но, само ако цената е соодветна.
Блумберг објави за податоците на Рејмонд Џејмс, истакнувајќи проекти како што е масивното поле Тенгиз во казахстанскиот дел на Каспиското Море – едно од најголемите нафтени откритија во последно време – како и полето Бакалхау во Бразил, кое се проценува дека има потенцијал од една милијарда барели нафтен еквивалент. Зголеменото производство на полињата во Саудиска Арабија, исто така, ќе придонесе за овој бран на нова понуда, соопшти инвестициската банка.
„Инвеститорите сè уште не разбрале целосно колку ново производство е веќе подготвено за 2025 година“, изјави аналитичарот на Рејмонд Џејмс, Павел Молчанов, за Блумберг. Проблемот е што ова производство може да се одложи доколку цените останат ниски, како што повеќето очекуваат, поради нарушената рамнотежа меѓу понудата и побарувачката и слабите изгледи за раст на потрошувачката.
Клајд Расел од Ројтерс оваа недела се осврна на динамиката на побарувачката во својата колумна, посочувајќи дека тековните проекции за раст на кинеската потрошувачка на нафта не се усогласени со податоците за увозот. Проекциите се доста оптимистички, истакна тој, додека податоците за увозот укажуваат на слабеење. Сепак, треба да се забележи дека Кина увезуваше сурова нафта со рекордно темпо по укинувањето на ограничувањата за пандемијата, така што она што сега го гледаме можеби всушност е нормализирање на моделите на потрошувачка.
Без оглед на тоа што значи динамиката на кинескиот увоз, сите прогнози за рамнотежата помеѓу глобалната понуда и побарувачка го фаворизираат вишокот на понуда. Разликата е само во големината на тој вишок. Според последните проценки на американската Администрација за енергетски информации (EIA), вишокот ќе изнесува околу 100.000 барели дневно. Рејмонд Џејмс го проценува вишокот на 280.000 барели дневно, додека најпесимистичка е Меѓународната агенција за енергетика (ИЕА) која годинава очекува вишок од 600.000 барели дневно. Ова значи дека новата понуда можеби нема ни да стигне на пазарот во 2025 година.
Веќе има знаци дека нафтената индустрија не е во позиција да продолжи да го зголемува производството без разлика на цените. Американските нафтени директори веќе сигнализираа дека постои мала желба за враќање на пристапот „вежба по секоја цена“. Едноставно не е профитабилно со сегашните цени на нафтата, вели Даниел Јергин од S&P Global, иако американскиот секретар за енергетика Крис Вајт тврди дека новите ефикасни шкрилци би можеле да го направат шкрилецот профитабилен дури и со 50 долари за барел.
Сепак, шкрилците од самиот почеток беа почувствителни на меѓународните цени поради повисоките трошоци. А што е со саудиските полиња и нивните познати ниски трошоци? Саудиска Арабија сè уште е обврзана со производствените квоти на ОПЕК + и штотуку беше принудена да принуди седум други членки дополнително да го намалат производството за да го надоместат неговото тековно надминување. Тоа не звучи како средина погодна за значителен раст на производството – освен ако побарувачката ненадејно експлодира.
И таквото нагло зголемување на побарувачката е малку веројатно. Сепак, администрацијата на Доналд Трамп повторно се обидува да го намали извозот на иранска нафта на нула, што би можело дополнително да го затегне пазарот и да направи овие нови капацитети, за кои зборува Рејмонд Џејмс, да бидат поверојатно да се активираат. Во јануари извозот на сурова нафта на Иран изнесуваше 1,6 милиони барели дневно. Доколку санкциите доведат до значителен пад, цените би можеле привремено да добијат простор за зголемување. Затоа што во позадина веќе се чека нова понуда.
Минатата година, новото производство додаде околу 800.000 барели дневно, според податоците објавени од Блумберг од Рејмонд Џејмс. Во тој контекст, очекуваните додатоци за оваа година изгледаат уште поимпресивни – и го поставуваат прашањето зошто е воопшто неопходно да се зголеми производството ако побарувачката е навистина многу послаба од порано. Одговорот неодамна го даде никој друг туку првиот човек на Меѓународната агенција за енергетика Фатих Бирол.
На конференцијата CERAWeek, Бирол рече дека на светот му требаат инвестиции во постојните нафтени и гасни полиња за да се зачува глобалната енергетска безбедност. Многумина ги гледаа овие коментари како остар пресврт од неговата претходна реторика, која во голема мера го прослави успехот на енергетската транзиција и предвидуваше скорешна елиминација на фосилните горива. И навистина, тие беа токму такви.
„Сакам да бидам јасен… потребата од инвестиции постои, особено поради падот на производството на постојните полиња“, рече Бирол. „Потребни се инвестиции во нафта и гас – период“, додаде тој. Тоа е истиот човек кој пред четири години рече дека од 2021 година веќе нема потреба од истражување на нови депозити, бидејќи наводно нема да ни требаат до 2030 година.
Затоа оваа нова понуда сега се развива. Проекциите за побарувачката неодамна беа разочарувачки, првенствено поради речиси ексклузивниот фокус на Кина, но светот сè уште троши огромни количини нафта – и тоа сè повеќе, иако побавно отколку веднаш по пандемијата.