По завршувањето на секоја ера, збир на слики остануваат во нашиот ум, како сеќавање на нешто што било и што повеќе го нема.
За многумина, периодот на финансиска изобилство што дојде до крајот на 2008 година секогаш ќе биде обележан со бујни саеми за вработување.
„Се сеќавам како одев од еден до друг штанд за да ги соберам нивните екстравагантни подароци. Добив многу убаво радио за туширање од Голдман Сакс. Друга компанија (заборавам која) дистрибуираше апарат за пуканки. Немаше вистинско прашање дали ќе добиеме добри работни места; прашањето беше што ќе избереме. Секако дека не траеше. Деценијата што следеше по финансиската криза беше мрачна по многу мерки, особено во однос на способноста на луѓето да плаќаат“, пишува Сара О’Конор за Фајненшал Тајмс.
Растот на платите во земјите на ОЕЦД беше невообичаено слаб. Во Велика Британија, реалните плати пораснаа во просек за 33 отсто во деценијата од 1970 до 2007 година, но воопшто не пораснаа во 2010-тите.
Сега гледаме како завршува друга ера.
Тоа, за жал, не е ера на тешки економски времиња, туку ера во која тие проблеми беа придружени со многу ниски каматни стапки. Централните банки ширум светот ги зголемуваат стапките за да се борат против инфлацијата. Па, како ќе се сеќаваме на ерата на евтини пари?
Одговорот веројатно зависи од тоа кој сте вие, пишува Сара.
За сопствениците на куќи, многу пониските плаќања за хипотека помогнаа да се надомести стагнантниот раст на платите. Ниските стапки, исто така, помогнаа да се зголемат цените на домовите и другите средства. Луѓето кои поседуваа куќи имаа чудно чувство дека нивниот имот заработува повеќе од нив.
Во Обединетото Кралство, 55 отсто од оние родени меѓу 1956 и 1960 година биле сопственици на дом на возраст до 30 години. За многу луѓе родени помеѓу 1981 и 1985 година, таа бројка беше само 27 проценти. Се промени и пазарот на автомобили. Наместо купување на нов автомобил со готовина однапред, стана сè попопуларно користењето на шемите за „купување со личен договор“ што им дозволуваше на купувачите да плаќаат депозит и месечна претплата. Ова им овозможи на луѓето да возат помодерни автомобили.
Во Обединетото Кралство во 2006 година, 46 отсто од регистрациите на нови автомобили беа финансирани преку финансиски и лизинг институции. До 2019 година, таа бројка беше речиси 92 проценти. Велика Британија не стануваше многу побогата како нација, но тоа не би го знаеле од сите ауди на патот. Ниските каматни стапки, исто така, предизвикаа да се слеваат пари во старт-ап компании кои ветуваа брз раст.
Од Uber и Deliveroo до апликациите за брза испорака на намирници, како што се Getir и Gopuff, инвеститорите субвенционираа возење со такси, готови производи и 15-минутни испораки на задоволства како пиво и чоколадо. Потоа дојде до проширување на компаниите купи-сега-плаќај подоцна, кои соработуваат со малопродажните синџири за да им дадат на клиентите можност да ги платат своите артикли на рати без камата.
Овој бизнис модел беше совршен за трговците на мало, помагајќи им да ја зголемат продажбата во ера кога младите потрошувачи чувствуваа дека нивните плати се стискани.
Шведската компанија Кларна, на пример, објави дека американските трговци на мало кои им нудат на клиентите четири рати без камата, известуваат за 68 отсто зголемување на просечната вредност на нарачката и зголемување на фреквенцијата на купување за 21 отсто.
Истражувањето на Федералните резерви на САД од 2021 година покажа дека додека 78 отсто од корисниците купуваат-сега-плаќаат-подоцна го направиле тоа поради погодност, 51 отсто исто така рекле дека тоа е единствениот начин на кој можат да си дозволат да купат некоја стока.
Би било премногу сурово да се каже дека можноста што ја даваат ниските каматни стапки е целосно пропуштена за услуги како овие. Ниските стапки, исто така, помогнаа да се поттикнат важни инвестиции во обновливите извори на енергија и да се поддржи американскиот нафтен бум.
„Но, оваа деценија ќе ја паметам како време кога економската стагнација дојде со појава на многу. Парите беа тесни, но луѓето можеа да бараат евтини возења и да купуваат работи дури и кога не можеа да си ги дозволат. Овие деловни модели сега се под притисок. Цените на акциите на Uber и Deliveroo паднаа. Апликациите за испорака на брза храна се затвораат или се спојуваат. Вредноста на Klarna, некогаш највредната приватна технолошка компанија во Европа, падна од 46 милијарди долари на 6,7 милијарди долари. Поради оваа причина, мислам дека трајната слика на ерата на евтини пари за мене ќе биде неодамнешната објава дека клиентите сега можат да плаќаат за готова храна на Deliveroo на рати преку Klarna. Deliveroo и Klarna велат дека ова не е проблем, имајќи предвид дека многу луѓе купуваат храна за носење со кредитни картички. Сепак, тешко е да се избегне впечатокот дека двајца пијани се поддржуваат на крајот од долгата забава“, напиша Конор.
