Според новиот извештај од Светскиот економски форум, пазарот на трудот претрпува најбрза трансформација во модерната историја. Аналитичкото размислување, флексибилноста и вештините за вештачка интелигенција стануваат клучни барања за работниците, додека традиционалните компетенции губат на важност. Најголем раст се очекува токму во познавањето на вештачката интелигенција и технологиите за големи податоци.
Помалку од половина од работодавците денес ја гледаат вештачката интелигенција и ракувањето со големи податоци како клучна вештина – но тоа наскоро ќе се промени, според Извештајот за иднината на работните места на Светскиот економски форум (СЕФ).
Вештините се менуваат како што се менуваат работните места. Додека некои барања се појавуваат, други полека исчезнуваат. Влијанието на вештачката интелигенција врз работните места останува тема на жестока дебата, но трендовите стануваат јасни: Како што вештачката интелигенција автоматизира сè повеќе процеси, побарувачката за одредени работни места – особено работни места на почетно ниво – веќе се намалува. Но, како може работникот да се заштити?
Во својот извештај „Извештај за иднината на работните места 2025“, WEF покажува кои вештини работодавците најмногу ги бараат. Извештајот е базиран на одговори од повеќе од 1.000 од најголемите глобални работодавци, кои заедно вработуваат повеќе од 14 милиони работници во 22 индустрии и 55 економии.
Аналитичко размислување, отпорност, флексибилност и лидерство
„Аналитичкото размислување“ е најбараната вештина, според WEF, при што околу 69% од работодавците велат дека е клучен услов. „Отпорноста, флексибилноста и агилноста“ се на второ место, при што 67% од работодавците ги сметаат за неопходни.
Како што се менуваат вештините, „лидерството и социјалното влијание“ остануваат важни – 61% од работодавците ги сметаат за неопходни.
Покрај аналитиката, „креативното размислување“ е исто така високо рангирано, според 57% од работодавците.
„Мотивација и самосвест“, „технолошка писменост“, „емпатија и активно слушање“ и „љубопитност и доживотно учење“ се исто така вештини што најмалку половина од работодавците ги сметаат за неопходни.
Од друга страна, помалку од половина од работодавците велат дека „Вештачката интелигенција и големите податоци“ се клучна вештина за нив.
Вештачката интелигенција и големите податоци ќе бидат апсолутни победници до 2030 година.
Работодавачите беа прашани и дали важноста на одредени вештини ќе се зголеми или намали до 2030 година. Резултатите покажуваат нето раст – разликата помеѓу оние кои очекуваат зголемување и оние кои очекуваат намалување.
Технолошките вештини ќе бидат најбрзо растечката категорија во следните пет години. „Вештачката интелигенција и големите податоци“ се издвојува најмногу, со очекуван раст од дури 87%. Проследено со „мрежи и сајбер безбедност“ (70%) и „технолошка писменост“ (68%).
Заедно со технолошките вештини, раст ќе се забележи и во „креативното размислување“, како и во две социо-емоционални категории – „отпорност, флексибилност и агилност“ и „љубопитност и доживотно учење“.
„Лидерство и социјално влијание“ и „управување со таленти“ исто така остануваат меѓу бараните вештини.
Работодавците очекуваат намалување на важноста само на две категории: „манипулативни вештини, издржливост и прецизност“ и „читање, пишување и математика“.
Пандемијата COVID-19 и брзиот развој на напредните технологии, се наведува во извештајот, предизвикаа моќни промени што продолжуваат да ги обликуваат работните вештини.
Извештајот додава дека нарушувањата не се еднакви во сите економии и индустрии. Економиите со среден приход очекуваат најголеми промени, додека земјите со висок приход очекуваат најмалку.
Од 55 анализирани економии, 10 од 12 очекуваат најмалку промени во периодот 2025-2030 година, лоцирани во Европа – вклучувајќи ги Данска, Холандија, Велика Британија, Франција и Германија.
Извештајот на СЕФ, исто така, покажува кои професии растат најбрзо, а кои исчезнуваат најбрзо.