Што го спречува формирањето на регионална берза меѓу поранешните југословенски републики?

14

На прашањето што повеќе би сакал да инвестира во доларот или во еврото, основачот и претседател на „Делта холдинг“, Мирослав Мишковиќ, даде интересна опсервација дека во иднина нема да инвестира во ниту едното, туку во нешто друго. Би инвестирал, вели, во акции.

Со тоа тој барем делумно ја „оживеа“ поранешната идеја за формирање регионална берза меѓу поранешните југословенски републики.

„Многу луѓе кои имаат пари купуваат недвижен имот и одиграа најдобро што можат во последните 20, 30 години и ја заштитија вредноста на парите. Сега бивша Југославија треба да инвестира на берзата, бидејќи со добра пропаганда и маркетинг можеа да тргуваат со акции, да не заборавиме на становите“, рече Мишковиќ, пренесува Банкар.ме.

Инаку, во регионот, покрај Белградската берза, функционираат и Љубљанската, Загребската, Бања Лука, Сараево, Црна Гора и Македонската берза. Според Блумберг Адриа, лани Љубљанската и Белградската берза имале дури стотина, или 145,9 милиони евра помалку промет од претходната година. Експертите, пишува Bloomberg Adria, велат дека причината е што немало вонредни настани како војни или пандемии.

Порталот наведува и дека берзите во Љубљана, Загреб, Белград, Сараево, Бања Лука и Скопје лани оствариле вкупен промет од дури 1,743 милијарди евра, а најголем промет има берзата во Бања Лука од 538,4 милиони евра, потоа загрепската берза со 371. 8 милиони евра, па Љубљана со 330 милиони евра. Во 2022 година, на сите берзи во регионот Адриа, прометот е поголем за 50 милиони евра од претходната година, вкупно 1,804 милиони евра.

Претходните години идејата за ова лебдеше наоколу, а соговорниците на Euronews Србија велат дека тоа е добра идеја, а додека брокерот Ненад Гујаничиќ смета дека е донекаде „утописка“, економистот Александар Стевановиќ вели дека тоа треба да се направи законски.

„Тоа е убава идеја, но е прилично утопистичка по природа. Исклучително е тешко да се обезбеди политичка и каква било друга рамка за непречен развој на секој поединечен пазар, а да не зборуваме за некое регионално спојување. Значи, може да се случи, но потребни се голем број предуслови за да се исполни, а тоа во моментов не е нималку реално“, вели Гујаничиќ за Euronews Србија.

Според него, најголемата пречка за развојот на одделните пазари е немањето политичка волја за нивен развој.

„Да имавме мали и ефикасни индивидуални пазари, лесно ќе се најде заеднички именител во форма на регионална берза. Сите сложени прашања, како што се различните регулативи, лесно би се решиле доколку има наведена заедничка цел, но јасно е дека нема и тешко дека ќе има во блиска иднина“, објаснува Гујаничиќ .

Стевановиќ вели дека не би било лошо да се формира ваква берза бидејќи „кога ќе собереш малку, ќе добиеш малку повеќе и ќе има поголеми шанси да даде замаец“.

„Значи, сигурно не би било лошо да се направи нешто такво…. Во овој момент сите национални берзи паднаа на ниво кое е прилично жално. Кога станува збор за обемот на сообраќајот, тој е занемарлив. И тоа не е случај само со нашата берза, тоа е случај и со Подгоричката, Скопската и другите берзи во регионот. Затоа, прометот е низок и тие берзи како институции буквално умираат кај нас“, вели Стевановиќ за Еуроњуз Србија.

И Гујаниќиќ потврдува дека минатата година била многу лоша за Белградската берза. Според него, Белградската берза минатата година имала најмал промет на акции од нејзиното повторно формирање. Прометот беше помал за цели 40% во однос на годината на пандемијата, што беше доста лошо.

„Оваа состојба е последица на повеќегодишното иселување на инвеститорите и компаниите од овој пазар“, вели тој и додава дека лани најтргувани акции биле НИС, Дунав осигурување, Металац и аеродромот Никола Тесла, а како што тој држави, има исклучително мал број на инвестициски компании на пазарот алтернатива.