Дали норвешкиот државен нафтен фонд е формула за успех во светот на бизнисот и водењето на земјата и дали овој модел е применлив и во други земји? Со самото споменување на Норвешка, првата асоцијација е просперитет, социјален мир, економска стабилност, студена клима…
Оваа земја доживеа економски бум со откривањето на нафта во нејзиното море во раните 1960-ти (тогаш рангирана како Грција или Шпанија според БДП). Самиот пронајдок на нафта не е од клучно значење за моменталната состојба на државата, иако е најважен, а чекорите што ги прави државата и начинот на долгорочно капиталистичко размислување се тие што ќе ја одведат до денешен економски гигант.
Признавајќи дека концентрирањето на економијата само на една гранка е неодржлив концепт и прави повеќе штета отколку добро, поучени од искуството на нејзините соседи (англиски и холандски) кои ја направија грешката, владата одлучи да основа Државниот пензиски фонд Глобал.
Според официјалните податоци, фондот се занимава со инвестирање на акумулиран нафтен и гасен капитал во три деловни сегменти – берза, обврзници и недвижен имот. Според извештајот за 2015 година, стратегијата за инвестиции е следна: 60% од капиталот е инвестиран во берзи ширум светот (во различни компании и индустрии), 35% во обврзници на стабилни земји и корпорации со силни финансиски пазари и 5% во недвижнини ширум светот (деловно работење) згради, простории на ексклузивни локации и логистички објекти – фабрики, магацини).
Иако има многу државни фондови во светот со слична цел и начин на деловно работење (ОАЕ, Кина), овој се издвојува затоа што е најголем во светот. Во 2017 година Фондот за нафта надмина илјада милијарди долари – 195 илјади долари по глава на жител.
Фондот има удели во 9.000 различни компании во 74 земји, а сопственик е на 1,5% од светските акции.
Најзначајната и најистакната политика за инвестиции на овој фонд е строга контрола на деловната етика на компаниите и областите во кои ги вложува своите пари.
Несаканите компании се оние што имаат врска со корупција, производство на оружје, тутунска индустрија, кршење на човековите права и правата на работниците, нарушувања на животната средина.
Во последните неколку години, владата (фондот) излезе од производството на руда во корист на обновливата (зелена) енергија.
Нивното влијание врз светскиот пазар и деловна активност со голема одговорност, пред сè за нивните луѓе, но исто така и за светот, доведува до прашањето дали ваквиот систем е применлив и во други средини? Со оглед на тоа што деловниот модел на овој фонд е јавно достапен, а огромните пари од нафтата не се достапни за секого, се доаѓа до заклучок дека ова не е систем според кој другите земји можат да работат буквално, но можат да научат многу од тоа, особено деловната етика, образованието , скромност, владеење на правото, пренесува Bankar.
Фото: Pixabay
