Џон Мејнард Кејнз (1883–1946) бил британски економист од почетокот на 20 век, најпознат како основач на „кејнзијанската економија“ и татко на модерната макроекономија. Тој проучувал како се однесуваат економиите, пазарите и другите системи кои функционираат во голем обем. Еден од белезите на „кејнзијанската економија“ е дека владите треба активно да влијаат на текот на економијата, особено преку зголемување на потрошувачката за да се стимулира побарувачката во услови на рецесија.
Кејнз работеше во време кога се постигнаа правата на 40-часовни работни недела, платени одмори за работничката класа, но како и многу влијателни личности тој веруваше дека егалитарниот пристап до слободното време само ќе се зголеми во 20 век.
Најпознатата теорија (предвидување) на Џон Мејнард Кејнз е онаа од 1930 година кога напишал дека технологиите може да доведат до 15-часовна работна недела во 2030 година кога неговите внуци ќе можат да работат. Сето тоа го запиша во есејот „Економска можност за нашите внуци“,(Economic Possibility for our Grandchildren).
За пристоен животен стандард
Пишувајќи го овој есеј на почетокот на „Големата депресија“ во 1930-тите, Кејнз е полн со оптимизам. „Ние страдаме, не од ревматска старост, туку од растечки болки од пребрзата промена, од болното прилагодување помеѓу еден економски период и друг.“ Накратко, есејот на Кејнз се занимава со она што тој го нарекува „економски проблем“ и тоа не е само проблем на масовна невработеност, туку и, според негова проценка, способноста на капитализмот на сите да им обезбеди пристоен животен стандард.
„Би предвидел дека стандардот на живеење во прогресивните земји за сто години ќе биде меѓу четири и осум пати повисок отколку што е денес“, напиша Кејнз.
Кејнз верува дека технологијата ќе ги ослободи сите од тиранијата на пазарот на трудот и злото на „бескорисните работни места“. Тоа ќе му даде слободно време на човекот, не како слободно време, за кое зборуваа античките филозофи, туку како идеја дека слободното време може да биде опција за секого, не само за аристократското малцинство.
Неговите потомци сепак не работат 15 часа неделно
Иако Кејнз предвиде дека неговите внуци ќе работат помалку, актуелните светски трендови не покажуваат дека тоа ќе се случи наскоро. Особено кога станува збор за неговите потомци.
Интересна статија направена од новинарот Дејвид Кастенбаум зборува токму за тоа. Тој интервјуираше некои од потомците на Кејнз и од нив дозна дека тие работат многу повеќе од пропишаните 15 часа неделно. Внукот на сестрата на Кејнз, што е најблиску до потомок на Кејнз (самиот никогаш немал деца), работи како професор, не 15 часа неделно, туку 15 часа дневно, како што вели. Другата внука на неговата сестра е психотерапевт, работи 50 часа неделно и тешко наоѓа слободно време за било што.
Еден од неговите соговорници е економистот Ричард Фримен, кој вели дека самиот Кејнз лошо се придржувал до неговото предвидување, бидејќи „умрел од напорна работа“.
„Кејнз еднаш рече дека единственото жалење во животот е што не пие повеќе шампањ, но мислам дека тоа не е вистина. Сакаше да работи“, вели Фримен.
Фримен верува дека аргументот на Кејнз за 15-часовната работна недела е дека луѓето стануваат попродуктивни со текот на времето, благодарение на машините и технологијата и новите идеи.
„Кејнз мислеше дека едноставно ќе решиме да работиме помалку. Сепак, една од работите што Кејнз ја потцени беше човечката желба да се натпреварува“, заклучува Фримен.
