На граѓаните на ЕУ не им оди најдобро кога е во прашање финансиската писменост. Речиси половина немаат разбирање за основните финансиски концепти, вклучително и инфлацијата.
Според истражувањето на Евробарометар, третина од Европејците не разбираат како функционира инфлацијата. Истата анкета откри дека само 18% од граѓаните на ЕУ можат да покажат високо ниво на финансиска писменост и разбирање, пишува Инвеститор.ме.
Според истражувањето, 65 отсто од граѓаните на ЕУ се свесни дека во време на позитивна инфлација се намалува куповната моќ на нивните пари, што значи дека со иста сума пари можат да купат помалку отколку што можеле порано.
Недостатокот на знаење за инфлацијата може да се смета за загриженост
Во октомври 2022 година, годишната инфлација во ЕУ достигна ниво од 11,5% што не беше забележано во претходните четири децении. Додека растечките трошоци за живот беа најитните грижи за 93% од Европејците во тоа време, очигледно една третина од граѓаните на ЕУ не знаат како инфлацијата влијае на нивните животи.
Истражувањето на Евробарометар, спроведено во март и април 2023 година, вклучи прашања за финансиското знаење и однесување за мерење на финансиската писменост во земјите на ЕУ.
Само околу четвртина од испитаниците (26%) во ЕУ точно одговориле на најмалку четири од пет прашања за финансиското знаење. Половина одговориле точно само две или три прашања, а друга четвртина ги сметала прашањата особено предизвикувачки.
Најдобри резултати имаа во Холандија (43%), Данска (40%), Финска (40%) и Естонија (39%), каде околу четири од 10 испитаници покажуваат високо ниво на финансиско знаење.
Романија и Португалија забележаа најлоши резултати во високото финансиско знаење со 13% и 16%, соодветно.
Меѓу четирите големи економии на ЕУ, само Германија постигна повисоки резултати од просекот на ЕУ во овој индикатор. Додека резултатите на Франција и Италија беа малку под просекот на ЕУ, оваа бројка беше значително ниска во Шпанија и изнесува 19%.
Спротивно на тоа, процентот со ниска оценка беше највисок во Кипар и Романија (двете земји по 30%), потоа Грција (29%) и Португалија (28%).
Истражувањето покажа дека 35% од испитаниците не разбираат како инфлацијата ја намалува нивната куповна моќ. Прашањето беше колку вредат 1.000 евра со влијанието на инфлацијата од 2% на годишно ниво.
Во ЕУ 22% одговориле дека можат да купат исто, а 7% одговориле дека можат да купат повеќе од денес. Шест отсто од учесниците немаа одговор.
Процентот што точно одговориле на ова прашање („Помалку отколку што можевте да купите денес“) беше под 60% во Кипар, Португалија, Грција, Романија и Италија, додека Финска и Естонија имаат највисок процент на точни одговори со 84%.
Второто прашање се однесува на разбирањето на простата и сложената камата:
„Замислете некој да стави 100 евра на штедна книшка со загарантирана камата од 2% годишно. Тој повеќе не депонира или повлекува пари на оваа сметка. Колку би имало на сметката на крајот од пет години, откако ќе се плати каматата?“
Бројот на испитаници во ЕУ кои точно одговориле на ова прашање („Повеќе од 110 евра“) е 45%. Изненадувачки, 19% рекле дека на сметката ќе има „помалку од 110 евра“.
Севкупна финансиска писменост: Највисока во Холандија, најниска во Финска
Целокупната финансиска писменост се заснова на финансиско знаење и резултати од однесувањето. Во просек, ширум ЕУ, 18% од испитаниците имаат високи оценки за нивното севкупно ниво на финансиска писменост, 64% среден, а 18% низок резултат.
Пропорцијата со висока оценка варира помеѓу 11% во Португалија и Латвија до 27% во Данска, Словенија и Шведска и 28% во Холандија.
Од друга страна, процентот со ниска оценка беше највисок во Финска (27%), Латвија (24%), Белгија (22%) и Шпанија (22%).
Писменоста варира во зависност од полот, образованието и возраста
Гледајќи ги резултатите на социо-демографско ниво, процентот со висок вкупен резултат за финансиска писменост е поголем меѓу:
● мажи (24% во споредба со 13% од жените)
● испитаници над 39 години (20%, споредено со 13% од оние на возраст од 18-24 и 16% од оние на возраст од 25-39 години)
● испитаници со високо ниво на образование (26%, споредено со 16% од оние со средно ниво на образование и 12% за оние со низок степен на образование).
ЕУ работи за да обезбеди нејзините граѓани да ги имаат знаењата и вештините потребни за да донесат добри финансиски одлуки.
