Анализата на норвешкиот информативен и финансиски портал Финанспласен, која користеше јавно достапни податоци од повеќе институции, покажа дека нордиските земји се најподготвени за иднина без готовина во споредба со остатокот од Европа.
Меѓу другото, во анализата се користени податоци за бројот на банкомати и бројот на терминали за плаќање со картички на 100.000 луѓе, лимитот што може да се потроши при плаќање со картичка и бројот на оние кои користат интернет банкарство.
Според портпаролот на Финанспласен, помалку банкомати значи дека државата помалку се потпира на готовина, а повеќе терминали за плаќање со картички значи дека има поголема инфраструктура за електронски трансфер на пари.
Споменатата анализа покажа дека Норвешка е најподготвена за безготовинска иднина. Имено, оваа земја е меѓу оние со најмал број банкомати и во која дури 96 отсто од населението користи интернет банкарство.
Кога станува збор за подготвеноста за безготовинска иднина, Финска и Данска се на второ и трето место бидејќи имаат малку повеќе банкомати од Норвешка и нешто помалку терминали за плаќање со картички, но во овие земји има речиси ист број на луѓе кои користат интернет банкарство.
Меѓу првите 10 земји се Холандија, Шведска, Исланд, Естонија, Литванија, Кипар и Швајцарија, додека Ерменија, Грузија и Германија се меѓу најмалку подготвените за безготовинска иднина.
Зошто нордиските земји?
Оле Петерсон од Финанспласен изјави за Еуроњуз дека особено на населението во нордиските земји им се корисни системите без готовина бидејќи тие им помагаат да надминат некои од предизвиците, како што се ретката популација или суровите временски услови кои ги отежнуваат конвенционалните, готовински плаќања.
Како што истакна Петерсон, овие земји имаат голема предност бидејќи нивните граѓани имаат доверба во јавните институции и затоа што имаат мала популација, што им го олеснува тестирањето на новите политики.
Најголемата норвешка банка, DNB, повикала на прекин на употребата на готовина во 2016 година поради загриженоста за перење пари. Голем број Норвежани речиси во исто време почнаа да ја користат мобилната апликација Vipps MobilePay, т.е. мобилен паричник. Споменатата апликација е во функција од 2015 година и има вкупно 11,5 милиони корисници во Норвешка, Финска и Данска.
Сепак, Парламентот на Норвешка неодамна презеде чекори за враќање на граѓаните во готовина. Имено, донесен е закон со кој се олесни плаќањето во готовина.
„Во дигиталниот свет, лесно е да се заборави дека постои голема група на луѓе кои не се дигитализирале. Готовината е важен аспект на подготвеноста на општеството“, нагласи норвешката министерка за правда и кризни ситуации, Емили Енгер Мел.
Норвешката управа за цивилна заштита (DSB) препорачува да се чува готовина поради ранливоста на системот за електронско плаќање.
„Светот околу нас, со војна, сајбер закани и климатски промени, станува сè попроблематичен. Мораме да бидеме подготвени за долгорочни прекини на електрична енергија, дефекти на системот и сајбер напади кои водат до неуспех на решенијата за електронско плаќање“, истакна министерот Мехл.
Според податоците на Данската национална банка, готовинските плаќања во Данска сочинувале само осум отсто од сите платежни трансакции минатата година. Данците почесто користат мобилно плаќање бидејќи секогаш имаат мобилен телефон со себе и лесно „ја наоѓаат сумата што треба да ја платат“.
„Иако употребата на готовина се намалува, на општеството сè уште му е потребна“, нагласи гувернерот на данската национална банка, Кристијан Кетел Томсен.
Што поттикна безготовинско плаќање?
Во извештајот на Светска банка се наведува дека пандемијата на коронавирус ги зголемила безготовинските плаќања ширум светот. Имено, просечниот број на безготовински плаќања по лице е 91 во 2017 година, а 135 во 2020 година.
Според податоците на Европската централна банка (ЕЦБ), во Европа во 2019 година 72 отсто од трансакциите биле во готовина, а во 2022 година 59 отсто. ЕЦБ посочи дека не постои само еден фактор што придонел за овие промени, туку дека промените во начинот на плаќање за време на пандемијата ги надминале ограничувањата.
Повеќето европски потрошувачи претпочитаат плаќања со картички или други форми на безготовинско плаќање бидејќи сметаат дека е попогодно. Сепак, 60 отсто од тие сè уште сакаат да се задржат плаќањата во готовина, пишува Euronews.
