Според податоците на Евростат, во вториот квартал од 2025 година во ЕУ имало 13,3 милиони невработени лица на возраст од 15 до 74 години. Меѓутоа, кога ќе се вклучат и оние од „скриена невработеност“, бројката се зголемува на 26,8 милиони. Стандардната дефиниција исклучува три клучни групи:
лица кои би можеле да работат, но не бараат активно работа
вработени со скратено работно време кои сакаат да работат повеќе
оние кои бараат работа, но моментално не се достапни
Заедно, овие групи го сочинуваат таканаречениот вишок работна сила.
Големи разлики меѓу земјите
Во просек, вишокот работна сила во ЕУ во вториот квартал од 2025 година изнесувал 11,7%. Ова вклучува 5,8% од невработените, 2,6% од оние кои би работеле, но не бараат работа, 2,4% од недоволно невработените и 0,9% од оние кои бараат работа, но не се веднаш подготвени да почнат да работат, пишува Euronews.
Полска (5,1%), Словенија (5,3%), Малта (5,4%) и Бугарија (5,5%) регистрирале најмал вишок работна сила. На другата страна од скалата е Турција со дури 25,8%. Многу високи стапки се регистрирани и во Финска (19,5%), Шведска (18,8%) и Шпанија (18,6%).
„Скриената невработеност“ е исто така висока во БиХ (17,1%), Франција (15,4%) и Италија (15%). Меѓу големите членки на ЕУ, Германија е најдобро рангирана со 7,8% – единствената под европскиот просек. Франција, Италија и Шпанија се меѓу земјите со двоцифрени стапки.
Зошто разликите се толку големи?
Експертите истакнуваат неколку причини:
постојано висока невработеност, што ги обесхрабрува луѓето воопшто да бараат работа
слаби системи за поддршка, како што се недостатокот на градинки или традиционални општествени норми што го попречуваат вработувањето на жените
недостаток на квалитетни работни места што би ги задоволиле потребите и очекувањата на работниците
несогласување на вештините и потребите на пазарот на трудот, па луѓето, и покрај нивното образование, не можат да најдат работа
„Децениите висока невработеност создадоа верување дека барањето работа е залудно. Луѓето престануваат да бараат, иако би работеле доколку им се понуди можност“, објаснува Доротеа Шмит-Клау од Меѓународната организација на трудот (МОТ).
Достапни, но не бараат работа
Втората најголема група во вишокот работна сила се луѓето кои би можеле да работат, но не бараат работа. Нивниот удел варира од само 0,3% во Чешка до дури 12,3% во Турција. Италија (6,6%) и Шведска (4,4%) исто така имаат висок удел, додека во Шпанија тој е само 2,8%, иако е лидер во однос на невработеноста во ЕУ.
Нема доволно вработени со скратено работно време
Голем проблем во некои земји се луѓето кои работат со скратено работно време и сакаат повеќе часови. Повеќето од нив се во Холандија (5,1%), Финска (4,8%) и Ирска (4,7%), а високи стапки се регистрирани и во Швајцарија, Турција и Шпанија.
Кога невработеноста е само една третина од проблемот
Во некои земји, невработеноста сочинува само една третина од вкупната вишок работна сила. Ова е случај во Холандија, Турција (33%), Ирска и Швајцарија (36%). Со други зборови, голем број луѓе без работа воопшто не се вклучени во стандардните стапки на невработеност, што потврдува колку е важно да се погледне пошироката слика, пишува Euronews.