Зборот бакшиш, кој го користиме како синоним за напојница, доаѓа од персискиот глагол bahshiden, што значи да се даде, подари. Значи, самото значење укажува дека се работи за доброволен гест. Кај нас е и дел од културата, а стана незгодно во време на дигитализација, кога се почесто се користат картички, да се остави бакшиш. Дополнително, кај нас тоа не е законски дефинирано.
Сепак, има и такви кои темелно размислувале за тоа, а од српски „Телеграф“ се сретнале со тимот кој дава безготовински и бесконтактни совети. Станува збор за апликацијата „TipKing“, која е плод на знаењето на младите од земјите од поранешна Југославија.
Развојот на бесконтактната технологија ги постави темелите за воведување на мобилни плаќања. Европската централна банка (ЕЦБ) бележи промени во навиките за плаќање на потрошувачите, кои исто така беа обликувани од пандемијата на коронавирус. Вториот дополнително ја забрза употребата на различни начини на плаќање без готовина. Готовината сè уште е најпопуларниот инструмент за лични плаќања од мала вредност, но неговата употреба постепено се намалува.
Според истражувањето на SPACE, четири од десет потрошувачи користеле готовина помалку од почетокот на пандемијата. Повеќе од 90% од Европејците имаат барем една платежна картичка. Традиционалното истражување за навиките и очекувањата на активните корисници на картички, Masterindex Србија, покажало дека бесконтактните плаќања со платежни картички и мобилни телефони се реалност за 81 отсто од граѓаните.
Еден вид сива зона во рамките на ова одамна е давање на бакшиш.
Иако бизнисот со картички сè повеќе ја притиска готовината, често има компликации при плаќање бакшиш. Парадоксот е што бакшишот е добредојден во занимањата каде платите не се високи и затоа претставуваат конструктивен дел од заработката. Воедно, станува збор за професии во кои владее т.н „суша на кадри“, а забележлив е и одлив на кадри во други дејности. Се разбира, станува збор за услужни дејности, особено за угостителство и туризам. Келнери, фризери, персонал во козметички салон, хотелски персонал, дури и таксисти. Проблемите во задржувањето и наоѓањето кадар создаваат притисок за зголемување на платите и подобрување на условите за работа. Советите за бакшиш овде изгледаат како коректив.
Дополнително, според препораките на националните институти за јавно здравје, побезбедно е да се плаќа без готовина бидејќи коронавирусот останува на монети и банкноти кои допираат многу раце. Нелогично е бесконтактните услуги и бакшиш да се плаќаат во готово.
Одговорот на тоа е новата апликација TipKing, која е целосно концептуално и технолошки развиена од OneLife Rally, словенечко-хрватска компанија и Ankora, дигитална агенција од Босна и Херцеговина.
„Бакшишите се и ќе останат дел од нашиот секојдневен живот. Имено, тие се опиплив и видлив симбол на ценење на услугите, тие се дел од културата и знак на почит“. нагласуваат основачите на TipKing. Зад новото технолошко решение стојат Ник Папиќ од Словенија и Нермин Хаџиќ од БиХ со своите тимови.
Ник Папиќ, исто така ко-основач на OneLife Rally, има многу деловни патувања.
„Јас сум на пат скоро 300 дена во годината, едноставно немам време секој пат да менувам пари во локална валута. Толку често се наоѓав во непријатна ситуација кога не можев да платам бакшиш во ресторани, салони за масажа, фризерски салони и козметички салони. Тоа беше причината за TipKing. Кога плаќам, се колнам во технолошка сигурност и едноставност. Ова се и основите на нашето решение. Дополнително, верувам дека нашата мисија е да им ја вратиме надежта и довербата во нашиот регион кај младите. Едноставно време е Балканот да направи ментална промена. Треба да извезуваме, а не да увезуваме, да ги инспирираме другите, да не дозволиме другите да нè „мрдаат“. Балканот е новиот „кул“, рече тој.
Апликацијата ќе дава и напојница за музичарите кои ги забавуваат гостите во ресторан или свадбарите.
„По повеќе од 10 години искуство и работа на развој на повеќе од 30 успешни стартапи, сфатив дека овој тип на поврзување на сегментот на социјалниот и финансискиот бизнис е речиси единствен на пазарот. Ниту еден давател на решенија, ниту банки ниту друга финансиска услуга, успешно не го решија овој проблем и не обезбедија соодветна услуга која би понудила такво решение“, додава Нермин Хаџиќ, директор на агенцијата Ankora.
TipKing работи и на принципот на транспарентност во сопственото финансирање. Од секој трансфер добиваат по 4%.
