Цената на златото достигна нов рекорден максимум од 4.375 долари за унца утрово, бидејќи неизвесноста на финансиските пазари ги натера инвеститорите да бараат побезбедни засолништа за својот капитал.
Пазарот на злато доживува еден од најдраматичните зголемувања во модерната историја. Цената се зголеми за речиси 65 проценти само оваа година, а во октомври 2025 година ја проби психолошката и историската граница, достигнувајќи повеќе од 4040 евра за унца. Овој брз раст, кој ја зголеми пазарната капитализација на златото за речиси 285 милијарди евра за еден ден, не е резултат на шпекулативен балон, туку, како што тврдат аналитичарите на JP Morgan, е длабоко вкоренет во фундаменталните промени во глобалната економија и геополитиката.
Инвеститорите ширум светот бараат безбедно засолниште во услови на растечки тензии, непредвидливи трговски политики на САД под новата администрација, очекувања за намалување на каматните стапки од страна на Федералните резерви на САД (ФЕД) и слабеење на доларот – сето тоа создава „совршена бура“ што ја турка цената на скапоцениот метал до невидени височини.
Еден од клучните двигатели на овој структурен биковски пазар е незаситната побарувачка од централните банки. Според проекциите, тие се на добар пат да купат повеќе од 1.000 тони злато трета година по ред, а само во 2025 година се очекува нето купување од околу 900 тони. Овој тренд не е случаен – тој одразува забрзана стратегија за диверзификација на резервите и оддалечување од американскиот долар, чиј удел во глобалните резерви падна под 58 проценти. Во свет на непредвидливи геополитички сојузи и економска неизвесност, златото повторно се покажа како врвно сидро на стабилноста. Земји како Кина, Индија, Турција и Полска ја водат оваа тивка револуција, систематски зголемувајќи ги своите резерви на злато и со тоа создавајќи солидна основа за понатамошен раст на цените, независно од краткорочните флуктуации на пазарот.
Прогнози на големите институции: „Златото штотуку почнува да блеска“
Најголемите финансиски институции во светот речиси едногласно предвидуваат континуиран раст. Аналитичарите на J.P. Morgan, кои претходно беа оптимисти, сега се уште поубедени во „структурниот биковски случај за златото“ и предвидуваат просечната цена да достигне 3.490 евра до крајот на 2025 година, со цел од 3.800 евра до средината на 2026 година.
Уште пооптимистични се вво Goldman Sachs, каде што ја зголемија својата прогноза за крајот на 2026 година на дури 4.655 евра за унца, повлекувајќи паралели со златната треска од 1970-тите, кога фискалните проблеми и политичката неизвесност ги принудија инвеститорите да бараат безбедност надвор од традиционалниот финансиски систем. ANZ Bank размислува слично, предвидувајќи врв од околу 4.370 евра во средината на 2026 година, создавајќи силен консензус дека сегашниот пораст е само почеток на нов, долгорочен циклус.
Приватни инвеститори и „златната ренесанса“
Овој тренд не е резервиран само за големи институционални играчи. Приватните инвеститори сè повеќе го препознаваат златото како оптимална заштита од единствена комбинација на ризици што ги загрозуваат пазарите, вклучувајќи стагфлација, рецесија и девалвација на валутата.
Истакнатиот милијардер Реј Далио советува да се издвои до 15 проценти од вашето портфолио за злато, нарекувајќи го средство кое „се справува одлично кога типичните делови од вашето портфолио се во пад“. Дури и извршниот директор на JPMorgan Chase, Џејми Дајмон, изјави дека ова е еден од ретките моменти кога е „полурационално“ да се поседува злато.
Со оглед на тоа што пазарот на злато е релативно мал во споредба со пазарите на акции или обврзници, дури и умерениот раст на побарувачката од приватни инвеститори може да предизвика брзи и значајни движења на цените, дополнително засилувајќи го потенцијалот за раст.
Што нè очекува до 2030 година и понатаму?
Додека прогнозите за следните две години се движат од 4.000 до речиси 5.000 евра, долгорочните предвидувања стануваат уште похрабри, најавувајќи потенцијално удвојување на вредноста. Аналитичарите во Банката на Америка неодамна драстично ја зголемија својата прогноза, предвидувајќи дека златото би можело да достигне 4.750 евра за унца до 2026 година.
Некои аналитички куќи одат чекор понатаму, прогнозирајќи влез во сосема нова ценовна парадигма. На пример, „Coin Price Forecast“ предвидува дека златото би можело да вреди 5.430 евра на почетокот на 2027 година, па дури и да надмине неверојатни 9.800 евра до крајот на 2031 година. Ваквите сценарија се базираат на претпоставката дека постојаните инфлаторни притисоци, континуираното олабавување на монетарната политика и трајната геополитичка нестабилност ќе го држат златото во центарот на вниманието како клучен хеџинг актив, објавува „Poslovni.hr“.
Дали постојат ризици?
И покрај преовладувачкиот оптимизам, важно е да се биде свесен за потенцијалните ризици што би можеле да го запрат или свртат овој биковски тренд. Главната закана доаѓа од Федералните резерви на САД (ФЕД).
Доколку инфлацијата се покаже како потврдоглава од очекуваното и американската економија остане поотпорна, ФЕД би можел да заземе построг, „јастребски“ став и да ги одложи или ограничи намалувањата на каматните стапки. Таквото сценарио, придружено со зајакнување на американскиот долар, би ја намалило привлечноста на златото како некаматоносна актива.
Во тоа мечкино сценарио, некои аналитичари предупредуваат дека цената би можела да доживее значителна корекција и да падне кон нивоата од околу 2400 евра за унца. Сепак, моменталниот пазарен моментум и длабоките структурни двигатели на побарувачката сугерираат дека патот на најмал отпор останува нагоре.
Фото:Pixabay