Додека Борис Џонсон леташе во Заливот оваа недела за да побара повеќе нафта за да ги замени резервите од Русија, тој беше обвинет од лидерот на лабуристите, Кир Стармер, дека “оди рака под рака од диктатор до диктатор “.
Во исто време, извештајот подготвен од Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) подвлече колку се ограничени опциите за секоја економија која сака да ја замени руската сурова нафта и другите нафтени производи.
Во извештајот се посочува дека глобалната побарувачка на нафта се предвидува да биде речиси 100 милиони барели дневно оваа година, пониска од претходно прогнозираните поради шокот на глобалниот раст предизвикан од војната во Украина. Русија произведува околу 10 милиони барели дневно и извезува околу половина од тоа плус околу 3 милиони барели дневно нафтени деривати. Сепак, не е јасно колку од таа понуда сега може да биде доведена во прашање.
ИЕА смета дека најмалку 1,5 милиони барели дневно нафта и 1 милион барели нафтени продукти најверојатно ќе бидат изгубени од Русија, од април до најмалку крајот на годината, бидејќи купувачите или доброволно ги одбиваат испораките или го прават тоа за да избегнат прекршување на санкциите. Во извештајот се вели: „Овие загуби може да се продлабочат доколку се забрзаат забраните или јавната цензура“.
„Во реалноста, ниту една земја не може да ја затвори дупката што Русија би ја оставила на пазарот во случај на глобална забрана“, вели Софи Удубашеану, глобален експерт за сурова нафта во анализите на енергетскиот пазар на ICIS. Значи, каде светот може да се обиде да набави до 5 милиони дополнителни барели нафта дневно?
Саудиска Арабија и ОАЕ
Не е изненадување што Заливот треба да биде првата станица на маршрутата на премиерот на Обединетото Кралство. Саудиска Арабија, со резервни 2 милиони барели дневно, и Обединетите Арапски Емирати со 1,1 милиони барели дневно се единствените два водечки производители на нафта со моментален резервен капацитет да го надоместат рускиот дефицит. Како што забележува ИЕА, сепак, тие досега „не покажуваат подготвеност да користат резерви“.
И двете се членки на картелот ОПЕК + на земји производители на нафта, кој повторно ќе се состане на 31 март за да одлучи за нивоата на производство. Членките на ОПЕК се согласија да го зголемат производството за скромни 400.000 барели дневно претходно овој месец, и покрај целосното познавање на ситуацијата во Украина.
Зголемувањето на Саудиска Арабија/ОАЕ, вклучувајќи го нивниот резервен капацитет, „потенцијално би довело до пропаст на соработката на ОПЕК +“, вели аналитичарот на Саксо банка Оле Хансен, сигнализирајќи дека таков потег е малку веројатен.
Тој, исто така, посочува дека ниту еден производител на нафта никогаш не би го максимизирал својот резервен капацитет, чие одржување е важен стабилизатор на цената и тампон во случај на непредвидено нарушување.
Иран
ИЕА смета дека Иран има околу 1,2 милиони барели дневно резервен капацитет во теорија, но има некои сериозни предупредувања. Првото е потребата од укинување на санкциите, преку резолуција, во разговорите меѓу Техеран и западните економии за заживување на договорот од 2015 година за нуклеарните амбиции на Иран. Дури и тогаш, вели ИЕА, веројатно ќе бидат потребни уште шест месеци пред да се вклучат 1 милион барели дневно од Иран.
Иран има 100 милиони барели во флуктуирачки складишта до кои може брзо да се пристапи, но ќе бидат потребни месеци за да се внесат во глобалниот синџир на снабдување.
Венецуела
Како и Иран, Венецуела и понатаму е предмет на американски санкции кои би требало да бидат укинати доколку сака да се зголеми нејзиното производство. Враќањето на производството на ниво од 2015 година на крајот би значело дополнителни 1,8 милиони барели на ден, но тоа ќе протече многу постепено.
„Неколку стотини илјади барели ќе бидат првичното влијание со континуираното закрепнување, кое веројатно ќе потрае со години и милијарди долари нови инвестиции“, вели Хансен.
САД
„Извозот на САД се зголемува поголемиот дел од 2021 година, достигнувајќи го својот врв во декември со 3,45 милиони барели на ден, кога не се загрозени од урагани или прекини на електрична енергија“, вели Удубашеану, кој гледа мали шанси за брзо забрзување во тој тренд.
Хансен се согласува, велејќи дека би можеле да се додадат дополнителни 0,5 милиони барели на ден доколку производството на шкрилци во САД се врати на својот врв во 2019 година, но дека тоа ќе го спречи тековниот недостиг на песок, камионџии, екипи за фракинг и платформи.
Ниту, пак, порастот би било брз. Ристад енерџи, истражувачка компанија, проценува просечно време од осум месеци од почнувањето на нов бунар до приливот на нафта на пазарот.
Помали производители
Нигерија сè уште е 0,4 милиони барели на ден под највисокото производство во 2019 година, вели Хансен. Враќањето на тоа ниво ќе бара инвестиции од големите нафтени компании и поголема политичка стабилност. ИЕА, исто така, ги наведува Канада и Аргентина како потенцијални придонесувачи преку нивните сопствени ресурси од шкрилци во американски стил, но ништо што би ја придвижило сказалката. Во проценката на алтернативните извори на снабдување не се ни споменува Северното Море.
Препорака на ИЕА до потрошувачите – патувајте помалку, возете побавно
Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) ги повика денеска потрошувачите да патуваат помалку, да го делат превозот и да возат побавно, како дел од планот од 10 точки за намалување на потрошувачката на нафта, бидејќи рускиот напад врз Украина ги продлабочи проблемите со снабдувањето со енергија.
Планот на оваа организација, со седиште во Париз, ја нагласува потребата од итно решение на кризата со снабдување предизвикана од санкциите и одбивноста на клиентите кон руската нафта, што доведе до поскапување на горивата.
Препораките, кои вклучуваат ограничување на брзината на возилата, работа од дома, воведување на т.н. денови без автомобили во градовите, поевтин јавен превоз и користење на еден автомобил за превоз на повеќе луѓе (заедничко возење) – може да ја намали побарувачката на нафта за 2,7 милиони барели дневно во рок од четири месеци, според ИЕА, пренесува Ројтерс.
Бидејќи најголемиот дел од побарувачката за нафта доаѓа од транспортниот сектор, се вели во документот, планот се фокусира на „како да се користи помалку нафта за транспорт на луѓе и стоки од точките А до Б“, потпирајќи се на „конкретни мерки“ кои веќе се во сила во неколку земји и градови.
ИЕА ги повика владите да ги усвојат предложените измени како трајно решение, не само од економски причини, туку и за борба против климатските промени.
