Каматите голтаат голем дел од новосоздадената вредност во развиените земји, а ваквата состојба трае речиси две децении, од 2007 година.
Според податоците објавени од Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД), во која Хрватска сака да стане членка во следните две години, трошоците за камати ги надминуваат инвестициите во одбраната и домувањето.
Трошоците за сервисирање на долгот за 38-те членки на ОЕЦД минатата година во просек изнесувале 3,3 отсто од бруто домашниот производ (БДП), што е нагло зголемување од 2,1 отсто во 2021 година, се вели во најновиот извештај на групата развиени земји.
Светска банка проценува дека овие 38 земји потрошиле просечно 2,4 отсто од БДП за трошоци за одбрана во 2023 година.
Минатата година, на пример, каматните трошоци изнесуваа 4,7 отсто од БДП во САД, 2,9 отсто во Велика Британија и еден отсто во Германија. Во Италија таа бројка е 4,1 отсто, а во Франција 2,1 отсто од БДП.
Трошоците за позајмување се зголемија во последните месеци бидејќи инвеститорите во обврзници се справуваат со трошоците за инфлација во големите економии и зголемениот обем на издавање во потрага по пари за трошоци за одбрана и други фискални стимулации.
Таквата состојба го ограничува капацитетот за идно задолжување во време кога инвестициите се потребни повеќе од кога било, велат од ОЕЦД.
Оваа година задолжувањето од развиените земји би можело да достигне рекордни 17 трилиони долари, според „Фајненшл тајмс“. Минатогодишната бројка беше 16 трилиони долари, во споредба со 14 трилиони долари во 2023 година.
Директорот на ОЕЦД за финансиски и претприемнички прашања Кармин Ди Ноја вели дека високиот долг не е само по себе негативен, туку најголемиот дел од парите во последните 20 години се потрошени за закрепнување од големата светска финансиска криза и пандемија.
„Сега е време да се премине од закрепнување кон инвестиции“, рече тој, експлицитно споменувајќи ги инфраструктурата и проектите фокусирани на климатските прашања.
Тој, исто така, посочи дека задолжувањето мора да го зголеми растот за да можат владите на крајот да се стабилизираат и да го намалат односот на јавниот долг во однос на БДП.
ОЕЦД наведува дека речиси 45 отсто од долгот на земјите од оваа група доспева до крајот на 2027 година.
Ди Ноја вели дека зголемувањето на трошоците за задолжување се одразило и на профилот на сопствениците на државни обврзници.
Вредноста на обврзниците што ги чуваат централните банки падна за три трилиони долари од нејзиниот врв во 2021 година и се очекува да падне за дополнителни трилиони оваа година.
Ова значи дека разликата сега ќе ја надополнат приватните инвеститори кои се почувствителни на цените. Тие се повеќе изложени на зголемени геополитички и макроекономски неизвесности, тврди Ди Ноја.