Патниот сообраќај претставува извор на многу опасности од кои произлегуваат сериозни последици – загубени човечки животи, голем број повредени лица, огромни материјални загуби. Според истражувањето на Републичкиот совет за безбедност на сообраќајот на патиштата, во Република Македонија, годишно, околу 160 лица го губат животот во сообраќајни незгоди, а околу 6.000 лица се повредени во сообраќајни незгоди. На светско ниво, бројот на лица кои го губат животот во сообраќајни незгоди изнесува околу 1,3 милиони, а до 50 милиони секоја година се здобиваат со повреди од сообраќајни незгоди.
Причините за сообраќајните незгоди се различни, но најчесто се сведуваат на еден заеднички чинител – грешка на возачот. Возачите многупати се нервозни и нетрпеливи, не ги следат внимателно случувањата во сообраќајот, а како последица на нивната деконцентрираност и дефокусираност, прават грешки.
Лошите навики и одвлеченото внимание кон друга секундарна активност за време на возењето, во науката се дефинира како “возење под одвлечено внимание“.
Одвлечено внимание претставува пренесување на вниманието од безбедно управување со возилото, кон некоја друга активност. Во ваква ситуација, вниманието на возачот е привремено поделено меѓу две задачи, примарна задача (возење) и секундарна задача што не е поврзана со возењето. Во втората категорија ги вклучуваме сите активности што се случуваат додека возачот управува со возилото и го пренасочуваат или намалуваат неговото внимание од сообраќајот и патот: разговор на мобилен телефон, пишување СМС или допишување на Вајбер, играње игри, фотографирање, јадење, пиење, козметичко средување, слушање премногу гласна музика, набљудување на околината и природата, гледање по билборди, реклами, користење запалка за цигара, пушење итн.
Постојат четири типа одвлечено внимание:
- ВИЗУЕЛНО (кога вниманието е одвлечено од патот поради работа која не е поврзана со управување со возилото – гледање билборди, пејзажи, архитектура, реклами)
- МИСЛОВНО (кога возачот првенствено мисли на исходот од телефонскиот разговор, а не на ситуацијата во сообраќајот)
- ФИЗИЧКО (возачот не управува со двете раце, туку се занимава со мобилниот или со едната рака бара станица на радиото, а со другата управува со воланот)
- АУДИО (ѕвонењето на телефонот има толку силен звук што го покрива звукот на амбулантната сирена или возачот слуша премногу гласна музика).
Во пракса, во поголем дел од ситуациите, одвлеченото внимание кај возачите е комбинација од сите четири типа.
Одвлеченото внимание претставува закана за возачите, но истовремено и за сите учесници во сообраќајот, првенствено за пешаците. Токму затоа, РСБСП им препорачува и ги советува возачите, пешаците и останатите учесници во сообраќајот, секогаш да бидат концентрирани и внимателно да ги следат случувањата во сообраќајот. Моментот на одвлечено внимание може да биде кобен и да заврши со смртни последици или со тешки последици по здравјето на учесниците во сообраќајот.
Во Република Македонија не постои прецизна статистика за тоа колкав процент од сообраќајните незгоди се случуваат поради одвлечено внимание кај возачите, но во Австралија тој процент изнесува околу 11% од сообраќајните незгоди, а во САД околу 25% од сообраќајните незгоди.
РСБСП со апел до учесниците во сообраќајот: Оставете ги мобиилните телефони додека учествувате во сообраќајот, бидете внимателни, фокусирани и концентрирани, следете ги внимателно случувањата во сообраќајот и почитувајте ги сообраќајните правила и прописи и почитувајте ја сообраќајната сигнализација.
