Што е глобализација?

6588

hands-600497_960_720

Фото: Pixabay

Глобализација е поим што се користи за да ги опише промените во општествата и светската економија како резултат на драматично зголемената трговија и културна размена. Во специфично економски контекст, таа се однесува речиси исклучиво на ефектите на трговската глобализација, односно на слободната трговија.

Значење на поимот глобализација

Глобализацијата може да означува неколку процеси:

  • Формирање на едно глобално село – поблизок контакт помеѓу различните делови на светот со растечки можности за лична размена, меѓусебно разбирање и пријателство помеѓу “светските граѓани“ и креирање на глобална цивилизација. Светската банка ја дефинира глобализацијата како слобода на индивидуите и компаниите да иницираат доброволни економски трансакции со државјани на други држави“.
  • Економска глобализација — слободна трговија и растечки односи помеѓу членовите на една индустрија во различни делови на светот (глобализација на индустријата) со кореспондирачка ерозија на националниот суверенитет во економската сфера. Меѓународниот Монетарен Фонд (ММФ) ја дефинира глобализацијата како “растечка економска меѓузависност на држави ширум светот преку зголемен број и начини на прекугранична транскација на стоки и служби, послободен меѓународен економски проток и побрза и поширока дифузија на технологијата“
  • Негативните ефекти на т.н. “за профит“ мултинационални корпорации-употребата на супстанцијални, легални и финансиски средства за да се заобиколат локалните закони и стандарди со цел да се контролира трудот и услугите на нееднакво развиените региони меѓу себе.
  • Ширењето на капитализмот од развиените земји до земјите во развој.

Знаци на глобализацијата

Глобализацијата се повеќе се идентификува со број на трендови, од коишто најголемиот број се развиле по Втората светска војна. Овие трендови вклучуваат поголемо меѓународно движење на стоки, пари, информации и луѓе и развојот на технологијата, организациите, легалните системи и на инфраструктурите потребни за сето тоа движење:

  • Пораст на меѓународната трговија со поголемо темпо отколку порастот на светската економија.
  • Пораст во меѓународниот проток на капитал вклучувајќи и странски директни инвестиции.
  • Поголем прекуграничен проток на податоци, преку користење на технологии како Интернет, комуникациски сателити и телефони.
  • Притисокот на многу правни лица за Меѓународен кривичен суди меѓународни движења за правда.
  • Поголема културна размена, на пример преку извозот на филмови од Холивуд(САД) и Боливуд (Индија)
  • Ширење на мултикултурализам и подобар пристап до културна разновидност, додека од друга страна се намалува културната разновидност преку асимилација, хибридизација, американизација и вестернизација на културите.
  • Пораст на меѓународниот туризам и патување.

Ефекти од глобализација

Позитивни ефекти

Постојат најмалку три позитивни финансиски ефекти од економската глобализација. По глава на жител има раст на БДП во пост-1980 глобализатори порасна од 1,4% на годишно ниво во 1960 и 2,9% на годишно ниво во 1970 на 3,5% во 1980 и 5,0% во 1990-тите. Ова забрзување на растот е уште повпечатливо дадено дека богатите земји забележуваат постојан пад на раст од високи 4,7% во 1960 на 2,2% во 1990-тите. Исто така, не глобализираните земји во развој се многу полоши од глобализаторите, со претходните годишни стапки на раст паѓа од издигнувања на 3,35 во текот на 1970-тите години на само 1,4% во текот на 1990-тите. Ваквиот брзи раст меѓу глобализаторите не е едноставно поради силните настапи на Кина и Индија во 1980-тите и 1990-тите, 18 од 24 глобализатори искусија зголемување на раст, а кај многу од нив бил навистина голем.

Негативни ефекти и решенија

Економската комисија за Латинска Америка и Карибите (ECLAC) ја има предложено агендата за поддршка на услови за земјите во развој за да ги подобрат своите позиции во глобалната економија. Економистите имаат теории за тоа како да се борат против недостатоците со коишто се соочуваат земјите во развој. Сепак, предност имаат и понатаму развиените земји за контрола на економската агенда. Со цел да се поправат социјалните неправди и дилеми, меѓународните економски институции (како на пример Светската банка и Меѓународниот монетарен фонд) мора да им дадат глас на земјите во развој.

Решението е да издаваат глобални правила што воедно ќе ги штитат земјите во развој.

Со цел да се создадат подобри економски односи на глобално ниво, меѓународните агенции за кредитирање мора да работат со земјите во развој да се промени како и каде се концентрира кредитот, како и да се работи кон забрзување на финансискиот развој кај земјите во развој.

Клучни фактори во остварувањето на универзална конкуренција се ширење на знаењето на државно ниво преку едукација, обука и технолошки достигнувања.