Потрошувачите гледаат дека нивните паричници стануваат потенки бидејќи компаниите ги префрлаат сите трошоци на нивен грб.
Кога нешто поскапува, обично го гледаме. Често забележуваме кога производителите на храна ја намалуваат амбалажата, но не ја намалуваат цената. Но, што ако го намалат квалитетот и не не известат за тоа?
Високите трошоци за енергија, суровини, плати, кратење на синџирите на снабдување… Потрошувачите гледаат дека нивните паричници стануваат потенки бидејќи компаниите ги префрлаат сите трошоци на нивен грб.
Кога нешто ќе поскапи, зборуваме за инфлација. Но, има и други „финти“со кои ги вадат парите од џебот на луѓето.
Минатата година Советот на потрошувачи од Хамбург му додели шампионска титула на Рама маргарин за „измамничко пакување“. Имено, неговата цена остана 2,19 евра, но пакувањето беше намалено од 500 на 400 грама. Тоа значи дека цената на маргаринот поскапела за 25 отсто, иако цената на пакувањето не е променета, пишува Дојче веле.
Овој феномен се нарекува shrinkflation, збор измислен од „inflation“ и англискиот „shrink“, што значи смалување.
Сега трпи и квалитетот
Иако периодот на нагло зголемување на цените помина – иако нема знаци за враќање – застапниците на потрошувачите сега го гледаат најновиот феномен што го нарекоа skimpflation. „Skimp“ на англиски значи да се штеди или да се направи нешто со недоволно квалитет.
Терминот беше измислен од американската медиумска мрежа NPR пред две години. „Феноменот се шири и во Велика Британија и Германија“, вели Сабине Хибнер, експерт за квалитет на услуги и автор.
На пример, по почетокот на војната во Украина, производителите на помфрит го замениле сончогледовото масло со палмино масло, бидејќи огромно количество од светското производство на сончоглед се наоѓа во Русија и Украина. Едноставно немаше масло.
„Пламиното масло беше воведено од потреба, а сега е прилично воспоставено“, вели Хибнер.
Иако сончогледовото масло одамна го има во доволни количини, според податоците на Агенцијата за заштита на потрошувачите, само еден од анкетираните производители се вратил на поквалитетен производ. Други сè уште користат палмино масло.
Промените во состојките не се наведени
За да го направат циркусот комплетен, многу производители не се осмелуваат ниту да ја наведат промената на состојките на пакувањето. Нутритивните вредности повеќе не соодветствуваат со оние што се рекламираат. Палминото масло е далеку поевтино и помалку здраво од сончогледовото поради високата содржина на заситени масни киселини.
Според Сабина Хибнер, компаниите добиле вонредни дозволи за ова бидејќи не било лесно да се направат ново пакување.
Наместо да ја сменат листата на состојки и хранлива вредност, тие само додале: „Содржи палмино масло наместо сончогледово масло“ во полето предвидено за пишување на рокот на траење. Сепак, ова остана незабележано од многу потрошувачи.
Советодавниот центар за потрошувачи од Хамбург го наведува примерот на чоколадата од големиот синџир супермаркети Алди Норд. Таму нивните марки чоколади со марципан го загубија квалитетот – наместо 45 отсто марципан, се користат само 38 отсто. Останатите варијанти имаат помалку ф’стаци и нугат. Иако чоколадите поскапеа за дваесет центи на 1,69 евра.
Влошување на квалитетот на услугите
Меѓутоа, феноменот на штедливост не е видлив само кај стоките туку и кај услугите. Според Хибнер, секаде има недостиг на работна сила. Како резултат на тоа, компаниите штедат на платите, а потрошувачите се соочуваат со полоша услуга.
Да речеме дека можете да чекате со часови кога ќе се јавите во центарот за повици. Или, сè помалку банкарски филијали и банкомати, иако потрошувачот сè уште редовно плаќа ист или поголем износ на банката. Аеродромите се преполни бидејќи има недостиг од персонал или помалку багаж кој е вклучен во редовната цена на билетот. Подолго чекање на каса во супермаркет или за келнер во ресторан, пишува Дојче веле.
„Ова значи дека клиентите добиваат полоша услуга, а во исто време, вработените често мора да работат повеќе“, критикува Хибнер.
Таа донекаде разбира кога трошоците се пренесуваат на клиентите, но смета дека зголемувањето на профитот на нивна сметка е кратковидна тактика. „Дрско е да се мисли дека луѓето не го гледаат тоа. Секој што се чувствува измамен ќе сврти грб на компанијата или брендот“, вели тој.
Таа ги советува луѓето повеќе да се запознаат со производите што ги купуваат – особено затоа што на многумина им е тешко да ги поднесат сè поголемите трошоци за постојано зголемување на (инфериорната) стока. Хибнер додава дека, благодарение на социјалните мрежи, луѓето сега можат да иницираат критика на компанијата: „Треба да ја искористиме таа моќ“.
