Во буџетот на ЕУ, побогатите земји од Западна и Северна Европа доминантно служат како нето-придонесувачи, додека членките на Централна и Источна Европа се претежно нето-приматели.
ЕУ им дозволува на земјите од Унијата заедно да постигнат повеќе отколку што би можеле да дејствуваат сами. Земјите-членки придонесуваат во буџетот на ЕУ и добиваат средства од него. Некои земји завршуваат како нето-придонесувачи, што значи дека плаќаат повеќе отколку што добиваат, додека други се нето-корисници, добивајќи повеќе отколку што придонесуваат.
Се разбира, овие потврди не се единствените предности на членството во ЕУ. Заедничкиот буџет го одразува принципот на солидарност на ЕУ, овозможувајќи значителен развој во различни области во рамките на блокот.
Кои земји од ЕУ придонесуваат најмногу во буџетот на Унијата, а кои примаат најмногу исплати? Кои земји-членки се нето-придонесувачи, а кои се нето-корисници? Како придонесите и придобивките се разликуваат поединечно? „Еуроњуз Бизнис“ подетално го разгледува буџетот на ЕУ.
Според податоците на Европската комисија, во 2023 година „големата четворка“ на ЕУ дала најголем придонес во буџетот на ЕУ во 2023 година: Германија (33,8 милијарди евра), Франција (25,8 милијарди евра), Италија (18,8 милијарди евра) и Шпанија (13,6 милијарди евра).
Девет земји придонеле помалку од една милијарда евра во буџетот на ЕУ во 2023 година, а најмал придонес имале Малта (112 милиони евра), Кипар (259 милиони евра) и Естонија (355 милиони евра).
Меѓу корисниците, во првите пет беа и Полска, заедно со „големата четворка“ на ЕУ. Франција доби 16,5 милијарди евра, потоа Полска (14,1 милијарди евра), потоа Германија (14 милијарди евра), Италија (12,8 милијарди евра) и Шпанија (12,1 милијарди евра).
На дното, три земји добија помалку од една милијарда евра од буџетот на ЕУ: Малта (277 милиони евра), Кипар (393 милиони евра) и Словенија (952 милиони евра).
Десет земји се нето-придонесувачи
Десет земји од ЕУ беа нето-придонесувачи, додека 17 беа нето-корисници. Земјите кои придонеле повеќе во буџетот на ЕУ отколку што добиле вклучуваат:
Германија (19,8 милијарди евра)
Франција (9,3 милијарди евра)
Холандија (6,3 милијарди евра)
Италија (6 милијарди евра)
Шведска (1,6 милијарди евра)
Шпанија (12,1 милијарди евра)
Австрија (1,3 милијарди евра)
Ирска (1,3 милијарди евра)
Данска (1,2 милијарди евра)
Финска (0,8 милијарди евра)
Полска беше најголемиот нето-корисник со 7,1 милијарди евра, а потоа следат Романија (5,9 милијарди евра), Белгија (4,8 милијарди евра), Унгарија (4,4 милијарди евра) и Грција (3,9 милијарди евра).
Мапата ја нагласува поделбата на земјите од ЕУ на нето-придонесувачи и нето-приматели. Нето-придонесувачи се првенствено побогатите земји од Западна и Северна Европа, додека нето-приматели се главно членките на Централна и Источна Европа.
Освен Белгија и Луксембург, географската дистрибуција открива и економска поделба Исток-Запад, при што поновите земји-членки од Источна Европа честопати се нето-приматели.
Придонеси по глава на жител: Холанѓаните даваат најмногу
Кога ќе ги земеме предвид нето-придонесувачите и примателите по глава на жител, сликата значително се менува поради големите варијации во големината на населението меѓу земјите-членки на ЕУ.
Во 2023 година, придонесите во буџетот на ЕУ по лице се движеа од 137 евра во Бугарија до 688 евра во Луксембург.
Меѓу „големата четворка“ секој човек во Германија дал по 403 евра. Потоа следуваат 378 евра во Франција, 318 евра во Италија и 281 евро во Шпанија.
Кога се гледаат нето придонесите по лице, Холандија се најде на врвот на листата во 2023 година, при што секој жител на Холандија дал 350 евра повеќе отколку што добил.
Следува Ирска со нето придонес од 240 евра по лице, па Германија (235 евра), Данска (210 евра) и Шведска (156 евра).
Меѓу големата четворка, Франција имала најмал нето придонес по лице со само 30 евра, додека во Италија изнесувал 101 евро и во Шпанија 137 евра.
Луксембург се издвојува како најголем нето-корисник по жител
Нето-корисниците по лице се движеа од 129 евра во Словенија до 3.081 евра во Луксембург – што е илустративно – бидејќи вториот најголем нето-корисник, Хрватска, доби 619 евра по лице.
Трите балтички земји во ЕУ – Естонија, Латвија и Литванија – добија по над 500 евра нето приход по лице.
Додека Полска беше најголемиот нето-примател во номинална смисла, таа е на третото место во однос на нето приход по лице, со 191 евро меѓу 17-те земји нето-кориснички.
Додека Луксембург и Белгија се меѓу побогатите земји на ЕУ, тие се исто така нето-приматели на фондовите на ЕУ бидејќи и двете земји се домаќини на бројни институции на ЕУ, како што се Европската комисија и Европскиот парламент.
На пример, Белгија имала нето приход од 404 евра по лице, што е повеќе од Бугарија (299 евра) и Романија (307 евра).
Вкупните придобивки од членството во ЕУ се повеќе од пари
Изворот на Европската комисија нагласи дека овие бројки не ги одразуваат придобивките од учеството во заеднички европски проект или додадената вредност на буџетот на ЕУ.
„Сметководствените придобивки прикажани погоре покриваат само мал дел од вкупните придобивки од членството во ЕУ“, изјави извор за Euronews Business.
„Трошоците што се чини дека одат само за една земја-членка може да имаат корист од неколку или сите од нив со оглед на силните прелевања на трошоците на ЕУ. Расходите може да се однесуваат и на европско јавно добро за кое е потребно заедничко финансирање“, додаде изворот.
Според Европската комисија, буџетот на ЕУ првенствено служи како инвестициски инструмент, кој ги дополнува националните буџети. Неговата главна цел е да го стимулира растот и да ја зголеми конкурентноста низ ЕУ.
Буџетот финансира проекти и иницијативи насочени кон:
развојни рурални средини и помалку развиени подрачја
заштита на животната средина
поддршка на образовните и истражувачките програми на ЕУ
заштита на надворешните граници на ЕУ
промовирање на меѓународниот развој
промовирање на човековите права
Фото: Pixabay