Работната експлоатација ги погодува и странските и домашните работници во регионот, кои се предмет на тоа дури и кога го напуштаат Западен Балкан.
Проценките на граѓанското општество покажуваат дека трудовата експлоатација е сè поголем проблем во Србија и во соседните земји, но предупредуваат дека нејзината вистинска големина е тешко да се процени. Достапните податоци главно се потпираат на официјално регистрирани случаи, а институциите не успеваат да откријат многу случаи – ниту пак жртвите ги пријавуваат, пишува Бета.
Затоа, анализата на Глобалната иницијатива против транснационалниот организиран криминал (GI-TOC) се потпира на податоците од американскиот Стејт департмент, односно нивниот годишен извештај за трговија со луѓе.
Според тој извештај, меѓу 2018 и 2023 година, властите и граѓанското општество во Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Македонија и Србија регистрирале 767 потврдени и потенцијални жртви на трудова експлоатација, вклучително и принудно питачење.
Сепак, претставниците на GI-TOC предупредија на презентацијата на извештајот дека „бројот на случаи може да биде од десет до 20 пати поголем“ отколку што покажуваат официјалните податоци.
Според истражувањето, од 2018 до 2021 година има постојан пораст на случаите на трудова експлоатација.
И покрај драматичниот пад во пандемијата во 2022 година, бројот на случаи повторно се зголеми следната година.
Работната експлоатација во регионот се карактеризира со несоодветен надоместок, долго работно време и лоша работна средина, особено во градежништвото, текстилната, угостителството и прехранбената индустрија, се вели во извештајот на ГИ.
Вообичаени се злоупотребите како одземање лични документи, принудни договори на одредено време, како и заплашување и психичко малтретирање, понекогаш дури и придружено со физичко или сексуално насилство.
И покрај економскиот напредок, регионот сè уште се соочува со социо-економски предизвици, кои се карактеризираат со високи стапки на сиромаштија, значителна невработеност кај младите и неформална економија, се вели во извештајот.
Несоодветната социјална заштита остава многу ранливи семејства без суштинска поддршка, што придонесува за ризикот од трудова експлоатација.
Работната експлоатација ги погодува и граѓаните на набљудуваните земји и работниците мигранти, но таа останува во голема мера скриена од јавноста, институциите немаат соодветен одговор, а локалната ендемска корупција овозможува и олеснува експлоатација на други човечки суштества.
„Политичарите треба да се фокусираат на подобрување на редовното собирање податоци, подигање на свеста, зајакнување на правните и политичките рамки, подобрување на спроведувањето и надзорот на законот, соработката со граѓанското општество, справувањето со корупцијата, обезбедувањето поддршка на жртвите и проширувањето на меѓународната соработка по ова прашање“, се препораките на GI – TOC.
Имплементацијата на хармонизиран систем на собирање податоци и известување што ги обединува информациите од различни институции во процесот ќе биде од витално значење.
Според препораките од извештајот, политичарите треба да работат на создавање стандардизирана, сеопфатна збирка на податоци за овие појави.
Ова ќе овозможи подобро следење на спроведувањето на законот и политиката, ќе ги заштити правата на жртвите на трговија со луѓе и ќе обезбеди попрецизна презентација на прашањето.
Исто така, се препорачува политичарите и приватниот сектор да промовираат економска диверзификација и отворање нови работни места (особено за младите луѓе), да развијат политики за формализирање на неформалната економија и да ги реформираат програмите за социјална заштита со цел да се обезбеди насочена поддршка на повеќето ранливи семејства.