По две пандемични години во кои технолошките компании водеа битки за вработените, крајот на минатата година беше одбележан со вести за големи кратења на работни места во американските технолошки гиганти.
Започна со Твитер, кој откако Илон Маск дојде на чело на компанијата, преку ноќ отпушти 50 отсто од своите вработени ширум светот, а потоа и другите американски технолошки гиганти почнаа да ја применуваат истата практика, па Amazon отпушти повеќе од 18.000 вработени, Google 12.000, Мета 11.000, Мајкрософт 10.000…
Во објаснувањето на нивните потези, сите овие компании најчесто ги наведуваат истите причини – економско забавување, висока стапка на инфлација, намалена побарувачка за производи и услуги и страв од поголема рецесија.
И со оглед на тоа што областа на Западен Балкан не е поштедена од овие економски настани, чиј ИТ сектор е претежно заснован на аутсорсинг, што го прави зависен од економијата и бизнисот на клиентите, се постави прашањето како е глобалната економска ситуација и отпуштањата кај американските технолошки гиганти ќе влијае на ИТ пазарот во регионот.
ИТ компаниите од регионот во состојба на готовност
Ненад Сиќевиќ од белградската агенција за брендирање на работодавачи „Сторилајн“ смета дека последиците од кризата на тој начин нема да се одразат во регионот на Западен Балкан.
„Тоа се компании кои имаат десетици илјади и стотици илјади вработени ширум светот. Затоа, ублажувањето на последиците од кризата, за жал, е намалување на бројот на вработени поради високите трошоци“, објаснува Сиќевиќ.
„Сепак, нашите компании сè уште ја набљудуваат big tech и се многу внимателни. Иако мислам дека нема да има некои големи отпуштања, повеќето моментално се во состојба на замрзнување на вработувањата, додека не видат како ќе успеат да го стабилизираат бизнисот. Како и да е, квалитетот на работната сила во ИТ секторот во нашиот регион е на високо ниво, а и понатаму е конкурентна со цената, што ќе биде значаен фактор за влијанието на кризата“, додава тој.
Слично мислење има и Милан Хорват, директор на компанијата ФИМА Плус од Вараждин, кој смета дека актуелните настани на глобално ниво нема значително да влијаат на домашниот ИТ сектор кој ги аутсорсинг своите услуги. Потсетува дека американскиот ИТ сектор е нормално многу подвижен и дека отпуштените вработени во големите технолошки компании најчесто наоѓале нови работни места, пишува Al Jazeera.
„Тоа го потврдуваат и последните податоци дека американската невработеност е на историски ниско ниво. Едноставно, американскиот економски систем ги апсорбира сите овие работи и горе-долу секој што добил отказ добил работа“, вели Хорват.
„Бизнисот нема да запре“
„Покрај тоа, самиот ИТ сектор навистина не изгуби многу бидејќи, на пример, компаниите вработија многу во последните четири до пет години, за сега да отпуштат мал дел. Значи тоа што го отпуштија е само 3-4 проценти од вкупната работна сила. Ова не се големи бројки за Америка, но за нас се спектакуларни. Затоа мислам дека, во основа, ништо важно нема да се случи на нашиот пазар поради тоа, но и затоа што услугите и работата на нашите луѓе им се значително поевтини“, објаснува Хорват.
Сиќевиќ посочува дека, ако ги погледнеме различните структури на компаниите, без разлика дали се аутсорсинг или имаат свои производи, сите тие имаат предности и недостатоци во соочувањето со оваа криза.
„Без разлика дали ќе бидат потребни отпуштања, кризата сепак ќе влијае на пазарот на трудот бидејќи инвестициите во луѓе ќе се намалат под впечаток дека тоа ќе ги ублажи последиците“, смета Сиќевиќ.
Тој е на мислење дека домашниот ИТ сектор треба да се фокусира на компаниите со кои работи, наместо да набљудува што прават американските технолошки гиганти.
„Намалувањето на трошоците на големите компании кои користат ИТ услуги делумно ќе се одрази и во изнаоѓање квалитетни партнери со конкурентни цени, бидејќи бизнисот нема да запре“, објаснува тој.
Стартапите со најголем ризик
Тој додава дека условите на пазарот и глобалната економија во одреден момент ќе бидат регулирани, нагласувајќи дека токму овие околности можат да отворат нови можности бидејќи, како што вели, адаптацијата е клучна во моментите на големи промени.
„Исто така, влијанието и можностите зависат од индустријата во која работи компанијата, т.е какви „проблеми“ решаваат нивните производи и услуги. Графички кажано: ако решаваат некој помалку значаен проблем, тогаш опасноста за таа компанија е секако поголема“, додава Сиќевиќ.
Сенад Шантиќ од босанската компанија „ЗенДев“ смета дека и покрај очигледното забавување на растот на локалните компании, сепак има доволно побарувачка за да се одржи стабилно работење. Стартапите се изложени на најголем ризик, вели тој.
„Многу е потешко да се добие инвестиција отколку пред една година, што значи дека стартапите нема да добијат инвестиции кои би можеле да ги купат нашите услуги. Фирмите кои работат за клиенти на големи претпријатија, кои имаат стабилно работење и заштеди, генерално треба да работат подобро“, објаснува тој.
„Една од последиците од масовните отпуштања во големите технолошки компании е тоа што на странските пазари сега ќе има локално достапни талентирани луѓе, што значи дека многу фирми ќе изберат да вработуваат локално наместо да бараат алтернативи за аутсорсинг/блиско вработување. Може да се очекува дека добар дел од овие луѓе ќе одлучат да основаат свои компании, слично како кризата од 2008 година“, заклучува Шантиќ.
