Фото: Pixabay
(Овој текст беше објавен во февруарскиот број на магазинот In-Store, како дел од циклусот текстови наменети за малите/маалски продавнички. Целта на овие текстови е да им се помогне на маалските продавнички – како да се справат со големите гиганти. Воедно претставува и поттик за сите нас да им помогнеме на овие важни социо-економски субјекти да опстојат. Голем дел од предложените активности, слободно може да се употребат и за кој било друг мал бизнис).
Во Македонија, статистиките покажуваат дека околу 25% од пазарот им припаѓа на големите маркети, национални и локални (во последните неколку години, овој сегмент бележи и раст), а другите 75% им припаѓаат на малите локални, маалски продавнички. Доколку погледнеме во маалото кај нас, ќе забележиме дека сè повеќе се затвораат мали продавнички, а секојдневно слушаме и како расте бројот на супермаркети и маркети со поголеми површини, како некој ланец на маркети отвора нов маркет околу нас, како едни купуваат други и како немилосрдната борба помеѓу нив не запира. Во моето маало имаше 3 мали продавнички, а сега се два маркета од национални/локални ланци и само една продавничка. Некако се чувствува како малите сè повеќе да ја губат борбата и не можат да се справат со големите гиганти.
Дали може да се спаси или да се спречи некако оваа состојба?! Дали може да се зајакнат малите продавнички и дали може да преживеат самостојно како профитни семејни единици?!
Кое е значењето на малите (маалски) продавници?
Значењето на малите (маалски) продавници е огромно, во однос на социо-економскиот аспект на работењето и функционирањето на целата држава. И тоа не само во и од местата каде што функционираат (од индивидуална, фамилијарна економска страна), туку и пошироко, на начинот и матрицата на живеење и функционирање на општеството во целост. Малите продавници, генерално, се фамилијарни бизниси, што значи дека од едно место се прехранува и живее едно цело семејство. Ако се прекине тој профитен канал, ќе пресуши изворот за прехранување на целото семејство. Дополнително, водејќи се од старата народна (или еврејска) поговорка „зрно по зрно погача/од повеќе места по малку“, и државата ќе оствари поголема добивка од нив преку даноците. 75% од целиот промет на производи и услуги за брза потрошувачка и не е така мал дел.
Во однос, пак, на социолошкиот момент, посебно на Балканот, постоењето на маалските продавници влијае врз одржувањето на топлиот и срдечен маалски дух помеѓу луѓето. Сакале или не, се гледаме по еднаш (минимум) на ден со истите луѓе. Брзо ќе си ги научиме имињата и ќе се зближиме повеќе што генерално таа поврзаност помеѓу клиентот и продавачот фали во големите маркети. Продавачот е тој што треба да ни помогне и да ни го понуди најекономичното решение со цел најбрзо да си одиме дома и да уживаме со нашите најблиски. Убаво наредените полици, големиот избор на производи и активации во големите маркети може и да нè изгуби во просторот и во времето и да ја зголеми бариерата помеѓу луѓето. Еден продавач на неколку десетици или стотици купувачи нема можност со секој посебно да се зближи и да ги запознае поблиску нивните потреби.
Какви се новите светски трендови?
Од оваа перспектива, интересно е она што се случува во светот и околу нас. Светските трендови, во минатите години, од аспект на ширење на хипер и супермаркетите е во пад. Наместо големите да ја јакнат својата позиција и да го шират пазарот, тие бележат стагнација и/или се шират на помали површини. Волмарт, Теско, Карфур и други големи играчи на регионалниот и интернационалниот пазар, отвораат помали продавници, со помала површина во маалските улички.
Сепак, ако се размисли поубаво има логика за ваквото поместување на курсот. Најголем фактор којшто влијае на ваквото поместување е безпарицата и намалената куповна моќ на купувачите. Порано, маркетите добивајќи ги најдобрите услови од добавувачите имаа најдобри цени. Она што ги одвојуваше еден од друг беа (се) дополнителните услуги и активации што ќе му ги приредеа на „муштеријата“ со цел да го анимираат (привлечат), како и да направат што поубаво купувачко искуство за нив (палета на производи, атмосфера, музика, пространост итн.).
Денес, во услови на намалени примања т.е зголемена цена на потрошувачката кошничка, немаме веќе можност да одиме и да направиме пазарување/купување за цела недела или две. Нема веќе одење со партнерот и со децата на едно уникатно купувачко доживување во недела попладне. Сега или мама поминува од маркет да ги земе најважните намирници или го праќа тато со намалена листа, во однос на порано. Сега, сè почесто одиме во маалската продавница да земеме само основни, секојдневни намирници, а оние поголемите набавки ги проретчуваме.
Покрај финансиската состојба, има и други социјални фактори што влијаат врз промената на овој тренд. Фамилиите се сè помали, со по два до три члена и купувањето на голем број намирници за да го наполнат фрижидерот, нема повеќе смисла. Начинот на живеење. Сите некаде брзаме, сè нешто сме во метеж. Немаме многу време да пазаруваме со саати. Купување преку интернет. Сè повеќе трендот во светот е да се обезбедат намирниците он-лајн, преку интернет.
Ако ја разгледаме ситуација на малите, маалски продавници од овие аспекти, може да увидиме дека, ако тие се организираат подобро и ја зголемат својата професионалност, може да оптстанат, па дури и да ја зајакнат својата позиција на пазарот. Со постојано инвестирање во себе и во бизнисот, развојот на своите квалификации и знаења, постојана едукација и правилна имплементација на научените знаења, успехот е неминовен.
Во однос на ова, единствен проблем е тоа што сопствениците на маалските продавници не сакаат многу да се едуцираат и да се надоградуваат. Многу малку посетуваат специјлизирани семинари и/или читаат литература како да си го развијат својот микробизнис, како и своите претприемнички и менаџерски вештини. А најдобар случај ќе биде и ако имплементираат дел од тие научени и стекнати знаење.
Покрај сите овие позитивни аспекти, сепак најголемиот проблем и она што е минус кај малите продавници, а тоа се цените. Најголема предност на големите се цените, бидејќи поголемите порачки ја намалуваат цената кај добавувачот. Затоа, за да се одбраните од големите, мора да изнаоѓате различни начини за привлекување и задржување на купувачите како и различни активности за акциска продажба по намалени и прифатливи цени.
Во следните неколку текстови, од овој циклус, ќе се потрудам да ви дадам многу практични совети (алатки) кои ќе може да ги искористите во работата и ако ги имплементирате, ќе успеете да си ја задржите вашата позиција и бизнис.
Со успех во промените.
