Војната во Украина влијае на залихите на храна ширум светот. Голем дел од светското производство на жито доаѓа од регионот. Кои се проблемите со снабдувањето сега – и дали тоа може да влијае на ЕУ?
Домаќинствата ширум светот ги чувствуваат последиците од војната во Украина. Основната храна со пченица, пченка или масло за јадење стана значително поскапа. Овој регион е житница на земјината топка – 29 отсто од светскиот извоз на пченица доаѓа од Русија и Украина, 19 отсто од пченката и дури 78 отсто од светскиот извоз на сончогледово масло. Војната го наруши производството на храна и предизвика и инфлација. Русија забрани извоз на житни култури, а во Украина е целосно нејасно дали воопшто ќе има жетва годинава, пишува DW.
Германија веќе трпи сериозни последици. Расте откупот на сончогледово масло и брашно, а во многу случаи полиците се празни. Цената на сончогледовото масло, која пред војната беше помалку од 1,50 евра за литар, е три пати повисока и моментално е околу пет евра.
Некои супермаркети ја ограничија продажбата на сончогледово масло и брашно за да избегнат создавање залихи кај граѓаните.
Годишната стапка на инфлација во Германија во март изнесуваше 7,3 отсто, што е највисока од 1981 година, соопшти претходно германската Федерална статистичка служба (Дестатис).
Организацијата на Обединетите нации за храна и земјоделство (ФАО) предупреди дека цените на храната во март 2022 година ќе достигнат највисоко ниво досега. Во рамките на Европската унија, цените на храната, алкохолот и тутунот во јануари пораснале за 3,5 отсто, а во февруари за уште 4,1 отсто.
„Важно е да се разбере дека оние кои се навистина најтешко погодени се во сиромашните земји. Во земјите кои се навистина зависни од увозот од Украина, како што се Блискиот Исток и Северна Африка“, рече Ариел Брунер, земјоделски експерт во BirdLife. Одделот за Европа и Централна Азија. „Во Европа, од друга страна, главниот проблем е високата инфлација. Цените ќе растат, но тоа се однесува само на блиска иднина.
ЕУ тргува со Русија и Украина
ЕУ беше клучен партнер за Русија и Украина кога станува збор за земјоделските производи. 3,7 отсто од извозот на ЕУ и 1,4 отсто од увозот на земјоделски производи во ЕУ доаѓаат од трговијата со Русија. Додека ЕУ извезуваше соја, какао, маслодајна репка и мед, маслодајна репка, пченица, добиточна храна и ѓубрива доаѓаа од Русија. Украина дури беше одговорна за 36 отсто од увозот на жито во Европската унија. Во 2021 година ЕУ во Украина извезла земјоделски производи во вредност од три милијарди евра.
„ЕУ во голема мерка може самостојно да ги задоволи потребите на храна, со огромен суфицит на земјоделско – прехранбени производи, а единствениот пазар на ЕУ може да се очекува дека уште еднаш ќе ја докаже својата способност да апсорбира шокови“, се вели во соопштението на Комисијата. Комисијата објави и извештај на почетокот на април, кој вклучува мерки за помош на земјоделците од ЕУ да го зголемат домашното производство на житарки како пченица, пченка и маслодајни семиња.
Зомер Акерман, фармерка и активист за заштита на климата која во моментов е во Финска, за ДВ вели дека ЕУ не треба да стравува од недостаток од храна поради војната.
„ЕУ е нето извозник на земјоделско-прехранбени производи. Сепак, нападот на Путин врз Украина доведе до инфлација во цените на производството на храна. Големо влијание во ова има и растот на цените на енергијата, поради кои имаме поскапи горива потребни за производство и извоз на храна и земјоделски производи“, вели Акерман.
Повик за будење за земјоделците?
Поскапува голем дел од она што е потребно за земјоделството. Цените на ѓубривата вртоглаво растат. Земјоделците ширум Европа се претпазливи. Некои веќе демонстрираат во Франција и Грција, барајќи поддршка од ЕУ за купување ѓубрива. Комисијата вети дека ќе издвои повисоки субвенции за да ги ублажи зголемените цени на ѓубривата и горивата.
За Ариел Брунер од BirdLife, јасно е дека војната ги изложи и фундаменталните проблеми во сегашниот земјоделски систем. „Големата зависност од фосилните горива очигледно е проблем. Дури сега некои земјоделци сфатија дека треба да се избегнуваат вештачки азотни ѓубрива и повеќе да се практикува органското земјоделство“, рече Брунер.
„Проблемот е што многу земјоделци се повеќе се фокусираат на еден производ, наместо да одгледуваат повеќе различни. Нашиот систем е заглавен во агол и земјоделците се најранливата категорија во тој систем. Тие страдаат од геополитички шокови како војна или, се разбира, климата. промени.“ кои се најголемата реална закана за производството на храна“.
