Кога цените на пченицата достигнаа рекордно високо ниво по руската инвазија на Украина, пазарите ги фати паника.
Пченицата е основна храна за повеќе од 2,5 милијарди луѓе ширум светот, а нејзиниот раст на цената задава голем удар на домаќинствата, кои веќе се борат со ефектите од галопирачката инфлација.
Во март, индексот на цените на Организацијата за храна и земјоделство на Обединетите нации, кој ги мери месечните промени во цените на кошницата со стоки, скокна на највисоко ниво од нејзиното основање во 1990 година. Ова дополнително ги поттикна стравувањата дека се оформува глобална криза со храна.
Но, во текот на следните неколку месеци, цената на пченицата, како и на другите земјоделски производи, почна да паѓа. Индексот на Организацијата за храна и земјоделство сега се намалува веќе три последователни месеци.
Прашањето е дали заканата од глад, протести и катастрофи како резултат на поскапувањето на храната веќе е минато. Не баш, според аналитичарката на JPMorgan Chase Трејси Ален, цитирана од CNN.
„Според нашите прогнози за цените на храната, рамнотежата помеѓу понудата и побарувачката е сè уште навистина деликатна. Извозните резерви на житарки и растителни масла остануваат критично ниски“, вели Ален.
Постојат неколку причини зошто цената на пченицата е намалена за речиси 45% од врвот во март и е намалена за речиси 25% од почетокот на мај.
„Голем дел од шпекулативните активности околу избувнувањето на војната во Украина се намалија бидејќи инвеститорите земаат профит. Трговците ги реконфигурираат своите портфолија за да се подготват за можна рецесија што може да ја погоди побарувачката за некои земјоделски производи“, објаснува Трејси Ален.
Во меѓувреме, растат очекувањата за договор за обновување на извозот на огромните залихи на жито во Украина. Минатиот петок Украина и Русија постигнаа договор за обновување на извозот на пченица од пристаништата на Црното Море.
Во теорија, ова треба да помогне да се ублажат некои проблеми со снабдувањето. Украина, главен извозник на пченица, очекува да собере 50 милиони метрички тони жито во 2022 година, од кои планира да извезе 30 милиони тони.
Сепак, Ален предупредува дека има огромни ризици за изгледите и предвидува дека претстои уште еден остар пораст на цените на пченицата. Таа верува дека цените би можеле да скокнат меѓу 20% и 30% доколку ги одразуваат реалните пазарни услови и рамнотежата помеѓу понудата и побарувачката.
Обединетите нации соопштија дека првата пратка украинско жито преку Црното Море според договорот ќе биде испорачана за неколку дена. Но, постојат големи прашалници околу одржливоста на договорот по руските напади на пристаништето Одеса во саботата.
„Нападот фрла сериозен сомнеж врз кредибилитетот на руската посветеност“, изјави американскиот државен секретар Ентони Блинкен. Логистиката околу транспортот на жито од опасната воена зона е исто така сложена и ќе бара координација на трговците и владините институции.
Жешката топлина на северната хемисфера, исто така, може да ги загрози идните приноси, вели Трејси Ален. Дополнително, влегуваме во период во кој побарувачката традиционално се зголемува, што дополнително ја оптоварува понудата.
Индексот на цените на Организацијата за храна и земјоделство на Обединетите нации за јуни и натаму беше за 23% повисоко од претходната година. Главниот економист на организацијата, Максимо Тореро Кален, предупреди дека голем дел од динамиката што првично ги поттикна цените сè уште останува.
„Факторите кои доведоа до високи глобални цени сè уште дејствуваат – особено силната глобална побарувачка, неповолните временски услови кај некои од водечките производители, високите трошоци за производство и транспорт и прекини во синџирот на снабдување поради КОВИД-19, надополнети со неизвесноста што произлегува од тековната војна во Украина“, вели Кулен.
