Сега, сепак, постојат знаци дека руската енергија привлекува интерес од потенцијалните купувачи, или барем „во темнина“.
Како што продолжува војната во Украина, руските танкери кои превезуваат сурова нафта и нафтени деривати се повеќе исчезнуваат од системите за следење.
Таканаречената темна активност, во која транспондерите на бродови се исклучуваат неколку часа, во минатото американските власти ја сметаа за измамничка практика на испорака која често се користи за избегнување на санкциите.
Темната активност меѓу нафтените танкери поврзани со Русија се зголеми за 600 отсто од пред војната, изјавија од компанијата Windward за Си-Ен-Ен.
„Гледаме скок во случаите кога руските танкери намерно ги исклучуваат своите предаватели за да ги заобиколат санкциите“, рече извршниот директор на Windward, Ами Даниел. „Руската флота почнува да ја крие својата локација и извозот“.
И тоа не се случува само со суровата нафта. Сличен тренд е забележан и за другите нафтени деривати.
Во неделата до 12 март, имало 33 случаи на „мрачна активност“ на руски танкери кои превезувале нафта и нафтени деривати, според Windward, кој користи вештачка интелигенција за следење на бродската индустрија. Ова е 236% над просечните нивоа во претходните 12 месеци.
Пловните објекти сакаат да исчезнуваат
Меѓународните регулативи бараат бродовите, како што се танкери за нафта, да ги држат своите транспондери вклучени речиси постојано.
Во мај 2020 година, американското Министерство за финансии испрати совет за санкции до поморската, енергетската и металуршката индустрија за да се справи со „незаконските практики на испорака и избегнување санкции“.
Првиот наведен пример беше „оневозможувањето или манипулацијата“ на системот за автоматска идентификација (AIS) на пловните објекти за да се „прикрие нивното движење“.
„Манипулацијата и искривувањето на податоците на AIS може да биде показател за потенцијални незаконски дејствија или оние кои се предмет на санкции“, предупредува американското Министерство за финансии.
Бродовите може да исчезнат од системите за надзор и од безбедносни причини, вклучително и кога пловат во водите што ги минуваат пирати. Сепак, според Даниел од Windward, тоа не е причината зошто бродовите сега „исчезнуваат“. „Овие пловни објекти сакаат да исчезнат од радарите“, рече тој.
Во изјава за Си-Ен-Ен, портпаролот на американското Министерство за финансии рече дека агенцијата била запознаена со овие информации и дека работи со своите партнери преку различни методи за да не се потпира само на сигналите на транспондерите за следење на бродовите што се предмет на интерес.
Пример од Иран
Слично однесување беше забележано во изминатата деценија, кога САД воведоа санкции кон Венецуела и Иран, а купувањето нафта од тие земји беше нелегално.
„Русија го следи примерот на Венецуела и Иран, но со мала разлика“, рече Енди Липов, претседател на консултантската компанија Lipow Oil Associates. Разликата е во тоа што овојпат Западот директно не воведе санкции за руската нафта.
Да, Белата куќа го забрани увозот на руска нафта во САД. Сепак, ова не им забранува на другите земји да купуваат руски енергетски производи.
ПР катастрофа
Сепак, стигмата за водење бизнис со Русија, заедно со неизвесноста околу санкциите, ефективно создаде ембарго. Аналитичарите велат дека ова ги објаснува причините за скокот во мрачната активност на бродовите што пловат под руско знаме. Купувачите не сакаат да бидат изложени на купување руска нафта за време на смртоносната војна во Украина.
„Тоа би било ПР катастрофа“, рече Роберт Јогер, потпретседател за енергетски фјучерси во Mizuho Securities.
И транспортните компании не сакаат да прават проблеми бидејќи се занимаваат со руска нафта.
„Бродовите исчезнуваат од радарите бидејќи компаниите се загрижени дека ако имаат бизнис со Русија, ќе бидат на црната листа и потоа нема да можат да работат“, рече Липов.
Сепак, во моментов има финансиска причина да се купи руска нафта. Побарувачката за енергетски производи е многу висока, а руската сурова нафта, главно поради санкциите, е за околу 30 долари за барел поевтина од Брент.
„Добивате огромен попуст“, рече Мајкл Тран, управен директор во RBC Capital Markets. „Економскиот стимул постои доколку не сте загрижени за санкциите“.
Каде оди нафтата?
Истражувачката компанија „Rystad Energy“ проценува дека меѓу 1,2 и 1,5 милиони барели руска нафта дневно исчезнале во пет недели од почетокот на војната.
„Дестинацијата на преостанатиот извоз на руска нафта станува сè понејасна“, се вели во извештајот на „Rystad Energy“ оваа недела. Компанијата забележува дека оваа мистериозна нафта изнесува приближно 4.5 млн. барели на ден.
Кој купува руска нафта?
Аналитичарите велат дека има докази дека рафинериите во Кина и Индија, два од најголемите светски потрошувачи на нафта и најбрзорастечки економии, ја купуваат „кришум“ руската енергија.
Според Тран, трговските куќи можат да купуваат руска нафта и да ја складираат, вклучително и од танкери што остануваат на море.
Покрај мрачната активност, Windward откри дека некои бродови и компании сè уште имаат односи со танкери поврзани со Русија и се ангажирани во трансфери од брод на брод.
Во 2020 година, американското Министерство за финансии предупреди дека овие трансфери, особено ноќе или на места кои се сметаат за високоризични за да се избегнат санкциите, „често се користат за заобиколување на санкциите со прикривање на потеклото или дестинацијата“ на нафтата, јагленот или кој било друг материјал.
И покрај војната во Украина и санкциите против Русија, бројот на такви состаноци, кои траaт најмалку три часа меѓу танкери поврзани со Русија и други бродови, е „релативно нормален“, рече Виндвард.
