Шест економии од Западен Балкан треба заеднички да инвестираат најмалку 37 милијарди долари во следната деценија со цел соодветно да ги заштитат граѓаните и имотот од сè поштетните ефекти на климатските промени, се заклучува во регионалниот извештај за климатски промени и развој (CCDR) на Светска банка.
Спроведувањето на соодветни мерки за одговор на климатските промени може во голема мера да биде од корист за Западен Балкан, регион составен од Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Северна Македонија, Србија и Црна Гора. Овие инвестиции би помогнале да се избегне загуба на човечки животи, имоти и продуктивност, но и да се стимулира економскиот раст.
Недостатокот на акција не е опција за регионот, бидејќи веќе е силно погоден од климатските промени. На пример, во текот на изминатата деценија, поплавите директно зафатија два милиони луѓе, а нивните ефекти дополнително ќе се влошат со појавата на сè поекстремни врнежи, се наведува во извештајот на Светска банка.
Шумските пожари се исто така зголемена закана, со повеќе од 1.500 регистрирани во 2021 година, што одговара на зголемување од 21 процент во изминатата деценија. Сушите негативно влијаат на земјоделското производство, а топлотните бранови придонесуваат за загадување на воздухот и со тоа предизвикуваат илјадници предвремени смртни случаи годишно во Западен Балкан.
„Климатските промени се јасна закана за економскиот развој на Западен Балкан“, рече Шаокинг Ју, директор за Западен Балкан во Светска банка. „Трошоците за инвестирање во адаптација се значителни. Сепак, добрата вест е дека придобивките од тие инвестиции се уште поголеми. Ако се подготвиме за климатски ризици, можеме да спасиме животи, да ги зачуваме локалните заедници и да го поттикнеме економскиот раст“, додаде таа.
Според проценките на Светска банка, инвестициите во адаптација на климатските промени носат значителни приноси, особено во економиите со ниски и средни приходи, каде што за секој вложен долар се остваруваат бенефиции во вредност од околу четири долари.
Покрај тоа, земјите од Западен Балкан треба да ги намалат емисиите на стакленички гасови за да останат конкурентни, да ја подобрат енергетската безбедност и да привлечат странски инвестиции. Сепак, за постигнување климатска неутралност до 2050 година, во согласност со целите на Европската унија, ќе бидат потребни дополнителни инвестиции од 32 милијарди долари.
Емисиите на стакленички гасови би можеле да се намалат на нула на ниво на економија до 2050 година, доколку соларните, ветерните и хидроцентралите би можеле да произведат повеќе од 95 отсто од вкупната енергија, што е значително зголемување од сегашниот процент од една третина од вкупната енергија произведена од овие извори.
Дополнително, потребно е и декарбонизација на градежниот сектор преку инвестиции во енергетска ефикасност. Понатаму, транспортниот сектор исто така мора да претрпи далекусежна трансформација преку намалување на побарувачката за возила, усвојување поодржливи начини на транспорт и префрлање на електрични возила.
Во извештајот се нагласува дека значителен дел од потребните средства можат да дојдат од приватниот сектор.