Податоците за кредитниот пазар во мај покажуваат значително забрзување на кредитните текови и е присутна поддршка на корпоративниот сектор, беше утврдено на редовната седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на која беа разгледани состојбите во македонската економија и земјите од регионот, движењата на меѓународните и домашните финансиски пазари и најновите макроекономски показатели во контекст на поставеноста на монетарната политика.
Кредитните текови се малку подобри од очекуваните во рамки на последните проекции. Од друга страна, растот на депозитната база е умерен и малку послаб од очекувањата. Однесувањето на банките на кредитниот пазар дава сигнал за постепено подобрување на очекувањата на банките и на нивните оцени за профилот на ризик на кредитната побарувачка.
Во домашната економија, ликвидноста на банките под влијание на автономните фактори во мај се зголеми, при што банките и натаму имаат интерес за пласирање на дел од вишокот ликвидни средства во краткорочни депозити кај Народната банка. На пазарот на необезбедени депозити, тргувањето помеѓу банките достигна историски највисок месечен износ, што укажува на висок степен на ефикасност на овој сегмент од финансиските пазари и доверба помеѓу пазарните учесници. На девизниот пазар, движењата беа под влијание на вообичаените сезонски фактори.
Општо земено, најновите оцени на НБРМ не упатуваат на големи промени во амбиентот за спроведување на монетарната политика. Се очекува дека показателите за адекватност на девизните резерви и понатаму ќе бидат во сигурната зона. Инфлацијата значително забавува, а нејзината динамика е последица на фактори на страната на понудата. Од друга страна, новите оцени ги потврдуваат очекувањата за постепено засилување на економскиот раст, додека остварените и оценетите поместувања на кредитниот пазар упатуваат на можноста за постепено слабеење на надолните ризици поврзани со динамиката на кредитната активност.
Ризиците кон основното макроекономско сценарио, како и претходно, главно се од надворешна природа и се поврзани со евентуалните промени во динамиката на заздравување на глобалниот економски раст. Фактор на ризик се и случувањата поврзани со конфликтот во Украина, а нов потенцијален ризик се и поплавите во регионот. Ризиците од овие случувања може да се остварат преку нестабилноста на цените на енергентите и на житните производи, а воедно може да имаат влијание и врз очекуваното економско закрепнување, што наметнува потреба од постојано следење на настаните.
НБРМ, како што стои во соопштението, и натаму внимателно ќе ги следи идните макроекономски движења и евентуалното остварување на ризиците и соодветно на тоа, ќе ја приспособува монетарната политика.
Комитетот за оперативна монетарна политика оцени дека постојната монетарна поставеност е соодветна, при што одлучи да се задржи тековната монетарна поставеност, а на аукцијата да се понудат благајнички записи на ниво на износот којшто достасува (25.500 милиони денари), со непроменета каматна стапка на нивото од 3,25%.
Притоа, беше оценето дека економијата и натаму солидно закрепнува, односно дека постојат предуслови приватниот сектор да закрепнува и без дополнителен монетарен стимул. Оттука, се оценува дека досегашната поддршка на домашната економија преку преземените мерки на монетарната политика е доволна. Излегувањето од зоната на приспособлива монетарна политика во следниот период ќе зависи од промените во надворешната позиција на економијата и ефектите врз девизните резерви.
Во овој контекст, со последната одлука на Европската централна банка за намалување на каматната стапка се ублажуваат дел од потенцијалните ризици за надворешната позиција на домашната економија. Со промените во каматната стапка на централната банка-сидро се зголемува распонот помеѓу каматната стапка на домашната валута и на еврото со што се зголемува и привлечноста на домашната валута.
На седницата на Комитетот беа разгледани и последните макроекономски показатели, при што беше оценето дека тие не упатуваат на поголеми промени во амбиентот за водење на монетарната политика. Најновите показатели за економската активност за првото тримесечје покажуваат понатамошни поволни трендови во реалниот сектор, при раст на активноста во поголемиот дел од клучните економски сектори.
Притоа, беше оценето дека економското закрепнување ќе се одвива со динамика слична на оцените дадени во априлските проекции. Воедно, и понатаму не се очекува дека растот ќе биде доволно силен за да предизвика поголеми нерамнотежи во економијата, во форма на инфлациски притисоци и позначително влошување на надворешната позиција.
Најновите податоци за инфлацијата во мај 2014 година покажуваат мал месечен раст на цените и забавување на нивниот годишен пад. Растот на базичната инфлација, на годишна основа, забавува веќе осми месец по ред. Овие движења, како и надолните корекции во очекувањата за дел од увозните цени укажуваат на помали притисоци врз инфлацијата од очекуваните. Од друга страна, има и нагорни ризици околу цените на храната и енергијата, што се поврзани со конфликтот во Украина. Нов нагорен ризик се и поплавите коишто го зафатија регионот и коишто може да доведат до раст на цените на одделни прехранбени производи. Сепак, во билансот на ризици околу проекцијата на инфлацијата за 2014 година, и понатаму се оценува дека надолните ризици се најзастапени.
Последните расположливи податоци за девизните резерви покажуваат дека тие не отстапуваат значително од проектираната патека. Од април досега, девизните резерви умерено се намалија, што е во согласност со очекувањата за овој период дека дел од финансирањето на дефицитот во тековната сметка ќе биде поддржан преку девизните резерви. Показателите за адекватноста на резервите и понатаму се во сигурната зона, односно укажуваат на доволно девизни резерви за справување со евентуални, непредвидени шокови.
