Западните санкции кои беа покренати како одговор на рускиот напад врз Украина во февруари оваа година и нанесоа голема штета на руската економија. Неможноста за пристап до странска технологија и експертиза го преполови потенцијалот за раст, производството на нафта и гас, клучни за руската економија, се намалува (тоа е околу три проценти пониско отколку што беше пред војната), а земјата е соочена со голем одлив на образована работна сила.
Во првите шест месеци, проценува консултантската фирма „Капитал економикс“, од 250.000 до 500.000 Руси ја напуштиле земјата, а по одлуката на Путин да иницира делумна мобилизација, побегнале уште 300.000 луѓе, главно помлади мажи.
Недостигот на работна сила станува сè поголем проблем, што дополнително ја поттикнува инфлацијата, особено во трудоинтензивните сектори.
Делови од запад
И покрај се, британски Економист оценува дека економската војна меѓу Русија и Западот е во деликатен момент: додека Европа е на работ на рецесија, „економската ситуација во Русија се подобрува“, а рецесијата „најверојатно дојде до крај“.
Она што може да чини стотици евра во Берлин или Париз оваа зима чини неколку рубљи во Москва.
Повикувајќи се на податоците од банката Голдман Сакс, нејзиниот показател за месечната состојба на економијата, Економист истакнува дека активноста во Русија е „некако пожива отколку во големите европски земји“.
По указот за мобилизација потрошувачката ослабе, но во меѓувреме повторно порасна.
Производството во автомобилската индустрија, кое падна на речиси нула пред неколку месеци, исто така закрепна, што укажува на тоа дека производителите можеле да набавуваат делови од надвор од западните земји. Рускиот месечен увоз на стоки во долари, додава Економист, сега речиси сигурно го надминува минатогодишниот просек.
Сите меѓународни институции го намалија очекуваниот пад на руската економија.
ММФ во април сметаше дека БДП на земјава ќе падне за 8,5 отсто, а во последните прогнози објавени деновиве очекува пад од 3,4 отсто. Светска банка ја намали проценката за падот од 8,9 на 4,5 отсто, а ЕБОР од 10 на пет отсто.
„Не е тајна дека енергетските санкции не беа толку ефективни“, рече главниот економист на ЕБОР, Беата Јаворчик. Сепак, не може да се каже дека рецесијата е завршена. Светска банка, на пример, проценува дека рускиот БДП ќе падне за 3,6 отсто во 2023 година, а ЕБРД за три отсто.
Германија и Италија
„Економист“ ја оценува стапката на пад на рускиот БДП како „управлива“ и дека Русија „ќе може да ја продолжи борбата“.
На крајот на септември владата го објави предлог-буџетот за следните три години, а според Елина Рибакова од Институтот за меѓународни финансии, тоа подразбира големи зголемувања на трошоците поврзани со војната, особено за „внатрешната безбедност“. Сепак, поранешниот главен економист на ЕБОР, Сергеј Гуриев, не е толку сигурен во финансискиот капацитет за продолжување на борбата.
Тој смета дека рускиот буџет, кој најмногу се потпира на приходите од извори на енергија, ќе се соочи со проблеми со полнење, а со тоа и изнаоѓање средства за потребите на војната. Ова го смета за клучна причина за одлуката за делумна мобилизација, која подразбира слободна армија.
Според ММФ, економијата на еврозоната годинава треба да порасне за 3,1 отсто, а следната година ќе забави на само 0,5 отсто. Прогнозите ги одразуваат тешките последици што ги трпи германската економија од високите цени на енергијата поттикнати од намалените испораки на руски гас.
Годинава германскиот БДП ќе порасне за 1,5 отсто, а следната година ММФ предвидува благ пад, за 0,3 отсто. По овогодишниот раст од 3,2 отсто, италијанската економија ќе падне за 0,2 отсто во 2023 година.
