Вчера сите водечки деловни медиуми ја објавија информацијата дека цената на природниот гас во Европа наеднаш скокнала за 40 отсто, што е знак дека под стариот континент повторно може да се отвори бездната на енергетската неизвесност и несигурност.
Иако причината за скокот на цената на природниот гас е навидум прозаична – штрајк на работниците во фабриката за ЛНГ во Австралија кои не се задоволни со просечна плата од околу 3.000 долари (според австралиското биро за статистика) – вистинската причина за Нов шок е геополитичкиот конфликт, односно драстичното намалување на снабдувањето со природен гас од Русија, па поскапувањето на гасот во основа е остварување на акумулиран политички ризик.
А политичките ризици – меѓу кои не се само конфронтацијата на Западот со Русија или тензијата во односите со Кина, туку и усвојувањето на цела низа контроверзни одлуки во јавните политики – сè подраматично влијаат на деловното работење на компаниите.
Овогодинешното истражување на високоценетиот Oxford Analytics покажа дека 100 отсто од големите глобални корпорации работеле на зајакнување на нивните способности за управување со политички ризик, додека 54 отсто ги зголемиле инвестициите во осигурувањето од политички ризик или финансиски се заштитиле од политички ризици.
Европските компании се најтешко погодени. На глобално ниво, 60 отсто од компаниите во истражувањето пријавиле негативно нето влијание на конфликтот во Украина, додека западноевропските компании во 86 отсто од случаите процениле дека имале директни или индиректни загуби поради овој политички ризик.
Само 33 отсто од американските компании процениле дека политичкиот ризик им предизвикал нето штета.
Тоа се огромни проценти насекаде кои ги откриваат вистинските размери на планетарната деловна драма генерирана од надуените политички ризици, па сосема е сигурно дека истражувањето на Oxford Analytics треба да стане прирачник што треба да го прочитаат носителите на политички одлуки пред да се направи потенцијална штета. Имено, само прашање на време е кога акумулираните политички ризици ќе ја направат Европа и низа нејзини работи неуправливи.
Посебна забелешка: Oxford Analytics нема никаква врска со Cambridge Analytica вмешана во голем скандал. Оксфорд Аналитика ја тужеше Кембриџ Аналитика за кражба на името, но озлогласениот десничар Стив Банон остана на наративот дека тој го измислил името на компанијата.
Анализите на експертите од Oxford Analytics тврдат дека воениот шок во Европа предизвикал промена во деловната парадигма. Процентот на компании кои купиле некаква форма на осигурување од политички ризик се зголеми од 25 проценти во 2019 година на 68 проценти оваа година.
Во истиот период, бројот на компании кои предвидуваа зајакнување на трендовите на деглобализација се зголеми од минатогодишните 16 на овогодишните 50 проценти. Ако деглобализацијата навистина напредува со ова темпо, тогаш веројатно е дека за само 2-3 години ќе го уништи она што на глобализацијата и требаа 20-30 години да го постигне.
Проценката за одвојувањето на западниот бизнис од Кина се зголеми од 12 отсто од компаниите во 2022 година на 42 отсто во 2023 година. Според компаниите, деглобализацијата се вжештува.
Еве како тие ја опишуваат природата на растечкиот проблем во Годината Политичкиот ризик стана ризик за секого: „Вака брокерот за осигурување обично го опишува политичкиот ризик: „ниска фреквенција, висока сериозност“. Политичкиот ризик, накратко, е ризик од катастрофа или „ ризик за мачки.’ , слично на многу видови природни катастрофи. Ќе мораме да го преиспитаме тој опис: Оваа година, повеќе од 9 од 10 компании што ги анкетиравме пријавија загуба поради политички ризик (од 35 проценти само неколку години пред).Оваа година политичкиот ризик стана ризик на сите“.
Аналитичарите на „Оксфорд аналитика“ не напишаа нешто особено паметно кога заклучија дека „оваа година политичкиот ризик стана ризик за секого“, бидејќи секој можеше да го види преку движењето на цените при одење во продавница или на парцела. Но, факт е дека анкетирале голем број компании и откриле дека политичкиот ризик е понепушачки, односно поопасен отколку што ни изгледаше по поскапувањето во последните две години. Особено е логично да се грижиме во Европа.
Имено, во САД повеќе компании (42 отсто од нив) признале дека имаат некаков бенефит од војната во Украина, што е повеќе од оние 33 отсто кои имаат утврдена нето загуба. Со други зборови, Европа е веројатно континентот кој е најмногу изложен на политички ризици.
Што ќе направат за тоа европските политичари, а особено членовите на Европскиот парламент? Или нема да направат ништо, а ние во иднина ќе се тресеме од двоцифрен скок на цената на природниот гас кога некој што работи во австралиско и американско рударство сака основна плата и/или зголемување на бонусот? Поверојатно е дека европските политичари нема ни да сфатат колкав политички ризик имаат акумулирано, па ќе продолжат да го зголемуваат, пренесува Б92.