Дали Германија ќе стане социо-еколошка пазарна економија?

58

Во Германија, Партијата на Зелените за прв пат влезе во коалиција на сојузно ниво со социјалдемократите и либералите. Постигнувањето на целите од Парискиот климатски договор и стимулирањето на еколошката трансформација на германската економија се главните приоритети на новата влада, изјави за „Фајненшл Тајмс“ Свен Гиголд, портпарол на германските Зелени во ЕП и заменик министер за економија и заштита на климата.

Плановите на владата имаат потенцијал да постават меѓународен стандард за справување со климатската криза. Германија, четвртата по големина економија во светот, сака 80 отсто од снабдувањето со електрична енергија да доаѓа од обновливи извори до 2030 година. Ова ќе опфати, меѓу другото, изградба на ветерни електрани на 2 отсто од територијата на земјата и инсталирање фотоволтаични системи на покривот на речиси секоја соодветна зграда.

Навременото спроведување на проекти за енергетска инфраструктура од таков обем ќе бара намалување на непотребната бирократија и забрзување на пословично гломазните системи за планирање и издавање дозволи во Германија. На среден рок, Германија целосно ќе се придвижи кон обновливите извори на енергија, станувајќи светски лидер во климатските промени во овој процес.

Партијата на Зелените сега е одговорна за „супер-министерството“ за економија и клима, кое ќе ја надгледува последната фаза од транзицијата на Германија кон 100 проценти обновливи извори на енергија – додека другите земји разговараат за нуклеарна енергија што не е ниту еколошки конкурентна, ниту економски одржлива.

Сепак, декарбонизацијата оди подалеку од енергетскиот систем. По Втората светска војна, германската економска политика се водела од принципите на „социјалната пазарна економија“. Тие вклучуваат промовирање на отворени пазари и конкуренција, од една страна, и контрола на нивните негативни ефекти, како што се штетите или нееднаквоста на животната средина, од друга.

Оваа регулаторна рамка сега треба да се прошири од економската и социјалната сфера на еколошката. Климатската неутралност и зачувувањето на биолошката разновидност мора да бидат централни цели на економското управување, заедно со просперитетот и социјалната сигурност. Накратко, Германија треба да стане социо-еколошка пазарна економија.

Трансформираната германска економија ќе биде инспирација дома и во странство само доколку ја обнови својата конкурентност врз основа на еколошките и социјалните иновации. И токму затоа економските политики на Зелените се разликуваат од оние на повеќето партии од десниот центар. За нив, иновациите погодни за климата најдобро се постигнуваат преку дерегулација и цените на јаглеродот. Но, ние веруваме дека модерната економска политика мора да се заснова на интелигентна и прагматична комбинација на алатки за да се создаде рамка за компаниите да ги променат своите деловни модели на начин што одговара на границите на планетата и луѓето.

Оваа демократски дефинирана рамка за високо конкурентна пазарна економија навистина ги вклучува цените на јаглеродот, но и техничките стандарди, финансиските стимулации и овозможувањето на потрошувачите да ја „позеленат“ својата побарувачка. Мора да дозволи многу технолошки решенија за усогласување на економијата и планетата.

Клучна тука е идејата за скромна држава, свесна за сопствените ограничувања и неефикасности. Сериозен пристап кон социјалната и еколошката пазарна економија ќе ги зголеми приватните инвестиции во економијата – не за да го спречи брзиот раст, туку да ги прошири одржливите форми на производство и потрошувачка и да ги намали неодржливите. Оваа огромна програма за инвестиции, работни места и иновации најдобро ќе се постигне доколку макроекономските политики и регулирањето на финансиските пазари создадат релативно стабилна инвестициска клима.

Сепак, улогата на државата мора да оди подалеку од создавањето на регулаторна рамка. Државата мора да им помогне на приватните претпријатија да иновираат преку стимулирање на инфраструктурата и поддршка на иновациите како дел од активната индустриска политика. Сепак, индустриската политика не треба да се меша со изборот на потенцијални глобални шампиони, што би ги загрозило многуте економски и социјални придобивки на економијата заснована на мешавина од големи корпорации, успешни мали и средни претпријатија, социјални бизниси и иновативни стартапи. Зелената економска политика ги зема идеите на германскиот „ордолиберализам“ (во кој државата ги набљудува вистинските придобивки од слободниот пазар да не се разликуваат од теоретските) и ги развива преку прагматична употреба на неконвенционални идеи.

Завршувањето на оваа трансформација ќе биде огромен предизвик – не само за законодавците и индустријата, туку и за целото општество. Процесот на модернизација секогаш создава победници и губитници. Социјалната компензација и демократското вклучување на граѓаните во трансформацијата ќе бидат клучни за избегнување на протести како што се „жолтите елеци“ во Франција. Но, ако Германија успее, тоа ќе биде пример за Европа и остатокот од светот како може да се помират екологијата и економијата.