Според истражувањето на Виенскиот економски институт (WIIW) и Фондацијата Bertelsmann пред Самитот ЕУ-Западен Балкан во Словенија, на Европската унија и е потребна нова стратегија за Западен Балкан.
Лидерите на ЕУ ќе се соберат во Словенија на 6 октомври и ќе донесат „во торба“ економски и инвестициски план, што треба да привлече приватни инвестиции во вредност од неколку милијарди, се наведува во соопштението.
Ветениот економски пакет нема многу да ја промени лошата економска состојба на Балканот, туку ќе донесе „повеќе од истата“, вели коавторот на студијата на Фондацијата Bertelsmann, Ричард Гривсон.
Директорот на WIIW рече дека колку и да се поддржат балканските економии со дополнителни средства и планови за екологизација и дигитализација, толку тие во минатото функционирале лошо, пренесува Танјуг.
Досегашната стратегија на ЕУ да ја принуди регионалната економска интеграција со цел да го стимулира процесот на економско стигнување и решавање конфликти не беше успешна, вели експертката од ЕУ во Фондацијата Bertelsmann во Брисел, Стефани Вајс.
Според неа, ако ЕУ навистина сака посилно да го интегрира Западен Балкан, тогаш мора повеќе да размислува за клучната земја во регионот, односно Србија.
Поддршката за членство во ЕУ е значително помала таму отколку во другите земји. На крајот, ЕУ ќе мора да донесе едноставна геополитичка одлука – дали навистина сака да го интегрира Западен Балкан или ќе продолжи да има спорна зона на нејзиниот праг, во која се шират Русија и Кина, предупреди Вајс.
Студијата покажува дека земјите од регионот економски заостануваат многу зад членките на ЕУ.
Во него се наведува дека наследството од војните во поранешна Југославија продолжува да ги оптоварува односите меѓу земјите.
Гривсон посочува дека Србија е економска и политичка „тешка“ во регионот и затоа има клучна улога во интеграцијата на Западен Балкан.
Во текот на 2000 -тите, билатералните економски договори склучени меѓу земјите од Западен Балкан имаа малку позитивен ефект бидејќи извозот во регионот се зголеми за околу 14%, потсетува фондацијата.
Последователното учество во ЦЕФТА, која ги замени билатералните договори од 2007 година, го зголеми извозот во регионот за 38 проценти.
Со исклучок на Србија, која својата надворешна трговија ја спроведува првенствено со ЕУ, во двата случаи растот беше дури 70 проценти, се наведува во студијата.
И покрај фактот дека регионалната интеграција е зголемена, таа нема значително влијание врз економскиот развој.
БДП на регионот е се уште многу низок, на севкупно на ниво на БДП на Словачка. Потенцијалниот профит од зголемената регионална трговија се остварува речиси недоволно, вели Гривсон.
Тој додаде дека јазот меѓу старите и новите членки на ЕУ во Источна Европа е зголемен, што е загрижувачки, бидејќи посиромашните земји треба да растат побрзо од богатите.
БДП по глава на жител на Западен Балкан е помеѓу 20 и 40 проценти од нивото на Германија, што е под повеќето источноевропски членки на ЕУ.
Договорот за стабилизација и асоцијација со ЕУ едвај го промени тоа, бидејќи извозот во ЕУ се зголеми за помалку од една четвртина во последните две децении.
Директните инвестиции од ЕУ се зголемија за околу 46% во истиот период, што е скромно во споредба со растот на директните инвестиции од ЕУ во Полска, Чешка, Словачка или Унгарија пред да се приклучат на Унијата, посочуваат авторите на студијата.
Гривсон посочува дека не може да се зборува за процесот на приближување, иако постојат индиции дека може да има враќање на производството од Азија во Европа, а со тоа и на Западен Балкан.
Успесите во инфраструктурата се ограничени, иако земјите од регионот се успешно поврзани со трансевропските транспортни и енергетски мрежи, се вели во студијата.
Се уште има големи дупки, на пример, со брз интернет. Со Кина во регионот влезе актер, кој им предизвикува на Европејците се повеќе главоболки. Најавените кинески инвестиции во регионот вредат околу седум милијарди евра. Честопати овие инвестиции доведуваат до економска зависност и слабо влијание на ЕУ. Тоа треба да се земе предвид, вели Вајс.
Авторите на студијата препорачуваат што е можно сеопфатен економски пристап кон ЕУ со цел да се поттикне економскиот развој на земјите од регионот.
Вајс додава дека за повеќето, пристапувањето е се подалеку од политички причини и дека Брисел мора да понуди алтернатива.
Како опција, се нуди отворање структурни и кохезивни фондови и други финансиски инструменти на ЕУ за Западен Балкан, што не би претставувало голем товар за даночните обврзници на ЕУ. БДП би пораснал за само еден процент.
Продолжувањето на постојните Договори за стабилизација и асоцијација и интеграцијата на Западен Балкан би било корисно, се заклучува во студијата.
