Нерешената мистерија на jугословенскиот Титаник

562

Пред точно 45 години исчезна најпознатиот брод изграден во СФРЈ за норвешки клиент, кој од двете страни се рекламираше како “брод што не може да потоне“. Кога овој огромен и технолошки иновативен танкер исчезна на 30 декември 1975 година, беше наречен “Југословенски Титаник“. Неговите остатоци никогаш не беа пронајдени, ниту официјално беа утврдени причините за несреќата, но бројни теории на заговор кружеа во јавноста.

Во тоа време беше покрената најголемата истрага и беше исплатена најголемата сума на надоместок платена од британската осигурителна компанија Lloyd’s – 82 милиони долари.

Таа несреќа предизвика многу шпекулации и бројни теории на заговор. За денешните генерации, името на тој брод сигурно не значи ништо. Постарите генерации го паметат тој брод како “Југословенски Титаник“. Името на тој брод е Berge Istra.

СФРЈ меѓу петте најголеми светски бродоградители

Денес е тешко да се замисли дека овие простори некогаш биле меѓу суперсилите во бродскиот сообраќај. Од 60-те до 80-те години на минатиот век, СФРЈ беше една од петте најголеми индустрии за изградба на бродови во светот. Илјадници бродови се изградени во југословнските бродоградилишта, коишто пловеле ширум светот, пишува Biznis i Finansije.

Сепак, еден од овие бродови имаше судбина која е неспоредлива со кој било друг југословенски брод – стана славен и истовремено озлогласен како никој друг. Berge Istra припаѓаше на класата комбинирани или бродови за транспорт на нафта, течни горива и руда. Бродот го носеше градежниот број 296 од бродоградилиштето Уљaник во Пула, каде што е изграден во 1972 година. Во периодот од 1972 до 1977 година, во бродоградилиштето во Пула, Уљаник, биле изградени 11 брода. Berge Istra беше првиот од нив и најголем до тогаш, а исто така и првиот во серијата од четири идентични бродови. Неговите близнаци ги носеле имињата Berge Adria, Berge Brioni и Berge Vanga.

Berge Istra беше на пат од Тубарао во Бразил до Јапонија носејќи железна руда кога на 30 декември 1975 година, ненадејно се изгуби контактот со брод во Тихиот океан (близу островот Минданао, Филипини). Една недела подоцна, бродот беше прогласен за исчезнат, а операцијата за пребарување не даде никакви резултати, па затоа беше прекинат на 10 јануари. Триесет членови на екипажот ги загубија животите. Преживеале само двајца, шпанските државјани Имелдо Барето Леон (41) и Епифанио Лопез (39).

Најмодерни безбедносни стандарди за тоа време

Инженерскиот тим, предводен од главниот дизајнер Младен Класиќ, дизајнираше брод што беше многу иновативен по својот дизајн. Бродоградителите во овој брод инсталираа и комплетно нови безбедносни стандарди. Бродот пренесуваше нафта до Европа по стандардна рута, а потоа пловеше празен до Бразил, а потоа товараше руди за Азија.
До денес бродската компанија ја чува во тајност причината за несреќата. Една теорија тврди дека причина можеле да бидат експлозии предизвикани од остатоци од нафта во товарниот простор исполнет со железна руда. Berge Vanga, брод близнак, исчезна под слични околности четири години подоцна, брод што можеше да пренесе и нафта и железна руда.

Фото: Facebook