Иако цените на нафтата и гасот забележаа значителен пад и на крајот на минатата и на почетокот на оваа година, енергетската криза не е завршена, но нејзината апокалипса, која беше навестена со почетокот на војната во Украина, беше се избегнува, благодарение на екстремно топлото време и значително помалата потрошувачка на првенствено сина енергија.
Така барем велат експертите кои предупредуваат дека врвот на вонредната состојба е избегнат само поради поволните климатски услови и затоа се внимателни во прогнозите за 2023 година и покрај тоа што цените на енергенсите, пред сè гасот и нафтата, паднаа неколку пати.
Со други зборови, за нив не се сигурен сигнал актуелните цени на берзите, по кои гасот на 10 јануари вредеше 71 евро за мегават час, неспоредливо пониски од историскиот рекорд од 345 евра забележан на 26 август 2022 година дека таквиот тренд ќе продолжи и по март годинава. Сличен однос имаат и кон нафтата, која од годинешниот максимум од 120 долари за барел, се намали на околу 80 долари колку што е цената на берзите.
Оправдувањето за ваквата претпазливост првенствено се заснова на тоа што сметаат дека ваквата состојба со потрошувачката на енергија е нереална бидејќи е условена од поволните климатски трендови кои доведоа до тоа капацитетите за складирање во Европа да останат полни на 83 проценти на почетокот на јануари, што е значително повисоки од 69 проценти од ЕУ имаше во период од 2016 до 2021 година.
Меѓутоа, бидејќи оваа зима сè уште не е завршена и метеоролозите предвидуваат силно студено време во март, тие предвидуваат дека овие резерви на гас може да се стопат на песимистички 4 или оптимистички 15 проценти во складиштето на крајот на грејната сезона.
Со други зборови, преголемиот оптимизам не е оправдан, особено што енергетските аналитичари предупредуваат на значителни промени во Кина. Имено, во оваа земја побарувачката за енергетски производи се намали за време на политиката „нулта КОВИД“, но бидејќи оваа мерка е ублажена, побарувачката може значително да се зголеми во текот на оваа година. Во тој случај, Европа би се соочила со повисоки трошоци за купување гас и други извори на енергија поради зголемената побарувачка.
– Европа не треба да биде претерано самоуверена бидејќи сценариото во кое Русија, поради закрепнувањето на кинеската економија и побарувачката, би можела да ја остави Европа без гас за следната зима бидејќи сè уште целосно не се ослободила од рускиот гас, предупредува Меѓународната агенција за енергетика.
Слична е состојбата и со нафтата, за која покрај гасот важат и мерките на ЕУ за заедничката горна граница на берзанската цена. Според тој документ од 15 февруари, горната граница за гас не треба да надминува 180 евра за мегават час и 60 долари за барел за руската нафта. Тоа ограничување засега не ја загрижува Русија, кога станува збор за цената на двата енергетски производи, особено нафтата, која наместо на западните клиенти, ја продава на источните клиенти, поточно Индија и Кина. Затоа, ова моментално затишје на берзите поврзано со гасот и нафтата не значи дека ќе ја одбележи и 2023 година.
